26 maart 2022 is de Belgische Overshoot Day

26 maart 2022 is de Belgische Overshoot Day

Earth Overshoot Day is de dag waarop we de grondstoffen die de aarde op een jaar tijd kan produceren, al hebben uitgeput. Die dag viel vorig jaar op 29 juli, maar voor België komt hij zelfs nóg vroeger. Als de hele wereld zou leven zoals de Belgen, dan zouden op 26 maart 2022 de natuurlijke middelen van de aarde al zijn opgebruikt. Er zouden dus meer dan vier planeten nodig zijn om in deze levensstijl te kunnen voorzien.

Wat is Earth Overshoot Day?

De NGO ‘Global Footprint Network’ berekent elk jaar de Earth Overshoot Day op basis van 3 miljoen gegevens en statistieken van 200 landen. Met andere woorden, ze berekenen op welke dag in het jaar we al meer vis hebben gevangen, meer bomen hebben gekapt en meer land hebben bebouwd en bewerkt dan de natuur op één jaar tijd kan genereren. Niet alleen dat, ook onze uitstoot van broeikasgassen zal op Earth Overshoot Day al groter zijn dan wat onze oceanen en bossen op één jaar tijd kunnen absorberen. Sinds de jaren 70 verschuift de datum van de Earth Overshoot Day consistent in de verkeerde richting. Vorig jaar, in 2021, viel het op 29 juli. België is dit jaar al 4 maanden eerder aan de beurt.

Overshoot Day in België: allesbehalve een goed voorbeeld

4,1 planeten. Zoveel zouden we er nodig hebben, moest de hele wereld leven zoals de Belgen. Dat is meer dan het dubbel van de globale ecologische voetafdruk van de mensheid, die gemiddeld 1,7 planeten nodig heeft om voldoende middelen en grondstoffen te produceren.

Op het schema is duidelijk te zien dat de Belgische ecologische voetafdruk buiten alle proportie is. Niet alleen in vergelijking met de wereldwijde biocapaciteit (= de capaciteit die een ecosysteem heeft om op een natuurlijke manier zijn grondstoffen en middelen aan te vullen), maar vooral in vergelijking met de biocapaciteit van België zelf.
Kortom: we gebruiken middelen die we niet hebben.

België is trouwens niet de enige schuldige. Wereldwijd staan verschillende landen voor dezelfde uitdagingen. Net daarom is het van groot belang dat elk land zich concentreert op de bescherming van zijn grondstoffen en bronnen. Er zijn namelijk geen andere landen die nog te hulp zouden kunnen schieten.

De Overshoot Day verschuiven

Het heeft geen zin om de harde realiteit te negeren, integendeel. Als we nu niets doen, kost het ons morgen meer. Dat is het sterke signaal dat Overshoot Day geeft. Het is tijd voor actie op verschillende vlakken: voeding, klimaat, bossen, oceaan en biodiversiteit. Van productie tot consumptie moeten we allemaal onze processen en gewoonten herzien. Als privésector, als maatschappij, als overheid en als burger spelen we stuk voor stuk een belangrijke rol. Als we erin slagen, geven we onszelf en onze kinderen een kans op een mooiere toekomst.

Op deze voet lees je af hoe groot het aandeel van de verschillende domeinen is in de totale voetafdruk van de Belgen

In België is 21% van onze ecologische voetafdruk rechtstreeks of onrechtstreeks te wijden aan onze voeding. Een belangrijke reden daarvoor is het feit dat we erg afhankelijk zijn van import. Factoren als ontbossing en de uitputting van het milieu in andere landen komen zo alsnog op ons bord terecht. Daarom moeten we ons voedingssysteem op een grotere, wereldwijde schaal herzien, van productie tot consumptie. Zodat landen niet alleen zichzelf maar ook de natuur kunnen blijven voeden.

Voeding: Hoe moet België handelen

De doelstellingen van de Europese Green Deal zijn duidelijk: het verlies aan biodiversiteit in agrarische milieus een halt toeroepen. Concreet betekent dat een beperking op het gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Het is aan onze Belgische politiek om erop toe te zien dat de plannen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en andere voedingsgerelateerde beleiden hieraan bijdragen.

Voeding: Wat kan jij doen?

Onze planeet beschermen, begint op je bord. Kies dus elke keer wanneer je de voetjes onder tafel schuift voor duurzame producten. Zo bescherm je de natuur, beperk je ontbossing en verminder je de uitstoot van broeikasgassen. Klinkt goed, toch? Bovendien is beter eten voor jezelf en de planeet helemaal niet moeilijk! Ontdek hier onze schat aan tips en advies, alsook ons gratis e-book vol duurzame recepten.

Recente overstromingen, droogtes en hittegolven winden er geen doekjes om: de klimaatverandering treft ook België. Dat is niet heel verrassend als je weet dat broeikasgassen meer dan de helft van de Belgische voetafdruk uitmaken. We kunnen ons dus voorbereiden op de gevolgen van verdere klimaatverandering of we kunnen erop toezien dat de situatie niet verergert door onze uitstoot drastisch te verminderen. Liefst doen we beide.

Klimaat: Hoe moet België handelen

Investeren in natuurlijke oplossingen: sterke, gefundeerde oplossingen uit de natuur zijn over het algemeen effectiever én rendabeler dan de traditionele infrastructuren uit beton. Om mensen te beschermen tegen de ergste gevolgen van klimaatverandering is investeren in de natuur dan ook de beste oplossing. Maar België loopt nog steeds achter.
Ontdek hier onze campagne: “No Nature, No Future” om daar nu verandering in te brengen.

Belastingvoordelen voor fossiele brandstoffen afbouwen: 11 miljard euro. Zoveel kent de Belgische staat elk jaar nog steeds toe aan belastingvoordelen voor fossiele brandstoffen. Er moet een einde komen aan deze subsidies, in ruil voor de stimulatie van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Zo vermijden we alsnog een stijging van de energieprijs op de kap van de consument.

Klimaat: Wat kan jij doen?

Stuk voor stuk kunnen we ons inzetten voor het klimaat. Onze impact is groter dan we beseffen, dus onze inspanningen helpen ook meer dan je zou denken. Ontdek hier hoe je je eigen ecologische voetafdruk alvast kan verkleinen.

Eén van de grootste bedreigingen voor onze planeet is de ontbossing. 10 miljoen hectaren bos worden jaarlijks vernietigd. Dat is meer dan drie keer de totale oppervlakte van België! We hebben zelf misschien niet de kettingzaag vast, toch heeft ons land een groot aandeel in de wereldwijde ontbossing. Dit door de invoer van grondstoffen zoals palmolie, cacao, koffie… Terwijl wij hiervan smullen, dragen we bij aan de vernietiging van de natuur aan de andere kant van de planeet. Daarom moeten we onszelf inzetten tegen de “geïmporteerde ontbossing”.

Ontbossing: Hoe kan België handelen

Een sterke wetgeving tegen geïmporteerde ontbossing moet op Europees vlak vastgelegd worden. Een petitie die daarvoor pleit, werd al ondertekend door meer dan een miljoen Europeanen, waaronder 87.000 Belgen. De vraag is duidelijk: hou ontbossing en de uitbuiting van andere natuurgebieden, zoals savannes, veengebieden, mangroven en graslanden weg uit onze borden.

Ontbossing: Wat kan jij doen?

Handelen tégen de ontbossing betekent vooral kiezen vóór betere alternatieven. Zo kan je ons advies volgen voor het kopen van hout dat op een duurzame en legale manier is gekapt. Of je kan hier ontdekken hoe je op een ecologisch verantwoorde manier kan eten om de druk op de bossen te verminderen.

Vervuiling, overbevissing en verzuring door broeikasgassen. Stuk voor stuk bedreigen ze de oceaan. En België draagt ook hiervoor een serieuze verantwoordelijkheid. Ons deel van de Noordzee is namelijk één van de drukste maritieme gebieden ter wereld. De kleine regio wordt gebruikt voor visserij, scheepvaart, zandwinning, militaire activiteiten, offshore energieproductie, en nog veel meer. Dat legt een enorme druk op de oceaan.

Oceaan: Hoe moet België handelen

Vanuit WWF willen we eerst en vooral een betere bescherming van de natuurlijke gang van zaken van de Noordzee. Een eerste stap daarin is het creëren van beschermde mariene gebieden. Anderzijds moeten er duurzame alternatieven voor vis ontwikkeld worden om nieuwe consumptiegewoonten aan te leren. Zo wordt een strikter toezicht op de visserij mogelijk.

Oceaan: Wat kan jij doen?

Vrijdag is dan wel visdag, ook de rest van de week consumeert de Belg grote hoeveelheden zeeproducten. Natuurlijk draagt dit bij aan de visserij, die kan leiden tot overbevissing. Daarom heeft WWF een visgids opgesteld. Zo kan jij gerichter en bewuster winkelen en toch nog genieten van een stukje vis nu en dan.

Al het leven op aarde zoals wij het kennen, hebben we te danken aan biodiversiteit. Het is de basis voor essentiële processen zoals fotosynthese, bestuiving en de productie van zuurstof en koolstofopslag. Zonder biodiversiteit zouden deze processen simpelweg niet mogelijk zijn. Maar het Living Planet Report België 2020 heeft helaas slecht nieuws, aangezien de biodiversiteit in België consistent blijft achteruitgaan.

Biodiversiteit: Hoe moet België handelen

De biodiversiteit in België bevorderen, moet op twee manieren gebeuren. Enerzijds door beter te bewaren wat er nog is en anderzijds door te herstellen wat verloren ging. Met andere woorden:

  • De natuurgebieden die nog bestaan, moeten beter beschermd worden en weer verbonden worden met elkaar.
  • Onze natuurlijke landschappen moeten hersteld worden om de biodiversiteit opnieuw te vergroten.

Vanuit WWF pleiten we voor een Europese Natuurherstelwet die een groot verschil zou kunnen maken. De wet zou de lidstaten verplichten om tegen 2030 de natuur op minstens 20% van hun grondgebied te herstellen.

Biodiversiteit: Wat kan jij doen?

Elke dag opnieuw krijgen we allemaal samen de kans om ons in te zetten voor het behoud van onze prachtige natuur. Je eigen impact op de biodiversiteit reduceren, begint al bij je thuis, op je balkon of in je tuin. Ontdek hoe je jouw omgeving omtovert tot een biodivers paradijs.

We gebruiken middelen die we niet hebben en leggen zo te veel druk op onze planeet en op onze toekomst. Want op krediet leven kan voor even, maar niet voor altijd. Op een gegeven moment zullen de gevolgen van klimaatverandering ons dwingen om te leven binnen de grenzen van de natuur. De vraag is of we er nu voor kiezen om op vrijwillige basis aanpassingen te maken of dat we wachten tot een ramp ons ertoe verplicht…