Neushoorn

neushoorn

Familie

Rhinocerotidae

Wetenschappelijke naam

In Afrika: Ceratotherium simum (witte neushoorn) en Diceros bicornis (zwarte neushoorn)
In Azië: Rhinoceros sondaicus (Javaanse neushoorn), Dicerorhinus sumatrensis (Sumatraanse neushoorn) en Rhinoceros unicornis (Indische neushoorn)

Populatie

In Afrika: 5 500 zwarte neushoorns en 20 000 witte neushoorns
In Azië: 3 600 Indische neushoorns, maar slechts 75 Javaanse neushoorns en minder dan 80 Sumatraanse neushoorns.

Dieet

Planteneter

Voortplanting

Één jong elke drie tot vier jaar

Habitat

Tropische en subtropische graslanden, savannes, wouden, woestijnen en struikgewassen

Verhouding neushoorn-mensenmaat

Grootte en gewicht

230 cm tot 420 cm / 500 tot 3600 kg

Geografische verspreiding van de neushoorn

Gebied

Afrika en Azië

Status

Kwetsbaar voor de Indische neushoorn, bijna bedreigd voor de Afrikaanse witte neushoorn en ernstig bedreigd voor de Afrikaanse zwarte neushoorn, de Javaanse neushoorn en de Sumatraanse neushoorn

SOORTEN BESCHERMD DOOR WWF-BELGIË

Witte neushoorn

Naam

Witte neushoorn

Wetenschappelijke naam

Ceratotherium simum

Familie

Rhinocerotidae

Gebied

Botswana, Kenia, Namibië, Zuid-Afrika, Swaziland, Zambia en Zimbabwe

Habitat

Gras- en bosrijke savannes

Populatie

Ongeveer 20 000

Grootte en gewicht

340 tot 420 cm / 1 800 tot  2 500 kg

Dieet

Planteneter

Voortplanting

Één jong elke drie tot vier jaar

Statut

Bijna bedreigd

Zwarte neushoorn

Naam

Zwarte neushoorn

Wetenschappelijke naam

Diceros bicornis

Familie

Rhinocerotidae

Gebied

Kenia, Namibië, Zuid-Afrika, Swaziland, Tanzania, Zimbabwe, Zambia, Botswana en Malawi

Habitat

Bosrijke savannes, open bossen, ooibossen

Populatie

Ongeveer 5 500

Grootte en gewicht

250 tot 350 cm / 800 tot 1 300 kg

Dieet

Planteneter

Voortplanting

Één jong elke tweeënhalf tot drieënhalf jaar

Statut

Ernstig bedreigd

Bedreigingen voor de neushoorn

Tot het midden van de 20ste eeuw was de neushoorn wijd verspreid in de Afrikaanse savannes en de Aziatische tropische wouden. Vandaag telt het zoogdier nog maar vijf soorten, vier daarvan zijn met uitsterven bedreigd.

STROPERIJ

De illegale handel in hoorns is de belangrijkste oorzaak van het uitsterven van neushoorns. In Azië wordt het poeder van de hoorns gebruikt als medisch wondermiddel. Het is er even duur als goud of cocaïne. Nochtans bestaat het gewoon uit keratine, net als onze nagels.

Ontdek meer over deze bedreiging

STROPERIJ

VERNIETIGING VAN LEEFGEBIEDEN

De habitat van de neushoorn verdwijnt steeds meer, vooral in Azië. Graslanden worden vervangen door landbouw en wouden worden vernietigd. Ook de klimaatverandering speelt een rol bij het uitsterven van de soort. Tijdens het lange droge seizoen verdwijnen de poelen zodat de neushoorns er niet meer in kunnen rollen om zich te beschermen tegen insecten en tegen de warmte.

Ontdek meer over deze bedreiging

VERNIETIGING VAN LEEFGEBIEDEN

Het engagement van WWF-België

WWF-België levert financiële steun aan acties voor de bescherming van neushoorns en hun habitat in Zambia en Malawi. Zo zetten we ons in om natuurgebieden te beschermen en stroperij te stoppen, vooral door de lokale gemeenschappen erbij te betrekken.

Vrijwilliger voor het behoud van de neushoorn gebruikt een verrekijker om de savanne te observeren om stroperij te stoppen

Stroperij stoppen

WWF werkt samen met de internationale ngo TRAFFIC die de handel in wilde soorten bestrijdt op lokaal, regionaal en internationaal niveau. In Zambia en Malawi ondersteunen we ook acties tegen stroperij van de organisatie African Parks.

Bescherming en herstel van de natuurlijke habitat van de neushoorn, gesteund door het WWF

De habitat herstellen

WWF steunt de creatie en het behoud van beschermde gebieden zodat neushoorns vrijer kunnen bewegen. In sommige reservaten ondersteunde WWF ook de herintroductie van de neushoorn om de genetische diversiteit te verhogen en hun toekomst op lange termijn te verzekeren.

Vraag/Antwoord over de neushoorn

De neushoorn is een herbivoor: dit wil zeggen dat hij uitsluitend planten eet. Hij voedt zich met bladeren, planten en wilde bessen en graast ook veel op gras. In totaal is dit alles goed voor zo een 50kg voedsel per dag.

Een neushoornbaby kan een “kalf” genoemd worden, maar dit woord wordt niet vaak gebruikt. In de plaats daarvan houden we het graag simpel en zeggen we gewoon neushoornbaby.

Als we mensen konden weglaten, had de neushoorn weinig of geen natuurlijke vijanden. Maar helaas. De soort wordt vaak gedood om zijn hoorn eruit te kunnen halen. Neushoornhoorn wordt op zwarte markten verkocht voor tienduizenden euro’s per kilo. Een kilo hoorn is dus meer waard dan een kilo goud. De hoorn wordt gemalen tot poeder en is bestemd voor consumenten in Azië, voornamelijk in Vietnam en China. Naast het gebruik voor medische doeleinden (waarvan het effect nooit is bewezen), wordt neushoornhoorn ook gekocht en geconsumeerd als uiterlijk teken van rijkdom.

In de traditionele Aziatische geneeskunde wordt neushoornhoorn veel gebruikt. Men gelooft er in de medicinale bijwerkingen die de hoorn zou hebben, zoals koortsverlaging, genezing van kanker en hart – en vaatziekten. Sommigen beweren zelfs dat het afrodiserende effecten zou hebben. Vreemd, want neushoornhoorn bestaat enkel en alleen uit keratine… Net zoals onze vingernagels.

Neushoornhoorns zijn gemaakt van keratine, net als onze vingernagels. En net zoals onze vingernagels (terug)groeien, groeien ook neushoornhoorns een paar centimeter per jaar. Om bepaalde neushoornpopulaties net te beschermen tegen stropers, onthoornen de mensen ze soms preventief.

De neushoorn gebruikt zijn hoorn om tegen andere mannetjes te vechten, hun jongen tegen vijanden te beschermen, sociaal contact met elkaar te onderhouden en te graven naar water.

Op dit moment zijn er vijf soorten neushoorns. Twee in Afrika – de witte en de zwarte neushoorn – en drie in Azië – de Indische eenhoornige neushoorn, de Soenda-neushoorn en de Sumatraanse neushoorn. Daarvan zijn de twee grootste overlevende soorten de Afrikaanse witte neushoorn en de Aziatische eenhoornige neushoorn.

Hoewel de populaties van de witte neushoorn de laatste jaren aanzienlijk zijn toegenomen dankzij behoudsmaatregelen en de soort momenteel niet langer met uitsterven wordt bedreigd, worden de andere vier in de zeer nabije toekomst wél bedreigd.

Nee. Maar daar ontstond in 2018 veel twijfel over toen er op sociale media foto’s circuleerden van witte neushoorns met de mededeling dat het laatste mannetje was gestorven en bijgevolg dat de soort was uitgestorven. De witte neushoorn is eigenlijk nog verdeeld in twee ondersoorten: de noordelijke en de zuidelijke witte neushoorn. Het is de noordelijke witte neushoorn die is uitgestorven, terwijl zijn zuidelijke neef momenteel wordt beschouwd als “bijna bedreigd”. De zuidelijke witte neushoorn was weliswaar ook bijna uitgestorven. Aan het begin van de 20ste eeuw waren er nog maar 200 over, waardoor er grote inspanningen werden gedaan voor het behoud ervan. Vandaag de dag zijn er tussen de 18.000 en 20.000 witte neushoorns.

Je zou denken dat de twee zich onderscheiden door hun huidskleur, maar dat is niet het geval. Beide soorten zijn eigenlijk grijs. De naam zwart/wit komt van een verkeerde vertaling: Afrikanen noemden de witte neushoorns “wijde” (waarmee ze verwezen naar zijn ‘brede’ mond), wat in het Engels kortweg werd vertaald als “white”.

Toch zijn er ook veel fysieke verschillen tussen de twee soorten die het mogelijk maken om in één oogopslag te zien welke neushoorn er voor je neus staat. We sommen de belangrijkste even voor je op:

We beginnen met hun meest opvallende kenmerk: hun hoorns. Witte neushoorns hebben een lange hoorn aan de voorkant en een kleinere aan de achterkant. Zwarte neushoorns hebben meestal twee hoorns van min of meer dezelfde grootte.

De twee soorten hebben ook heel andere monden. Dit komt door de andere doeleinden waarvoor ze zijn ontworpden. De witte neushoorn heeft zeer brede, platte lippen, waardoor deze herbivoor zo efficiënt mogelijk gras kan grazen. De zwarte neushoorn daarentegen verkiest bladeren, scheuten of kleine takken op hoogte en heeft dus meer baat bij zijn scherpere en grijpbare lippen, die ideaal zijn om doornstruiken mee te grijpen.

We weten allemaal dat de natuur zich op wonderlijke manieren aanpast. In het geval van de neushoorns is dat niet anders. Omdat de witte neushoorn meestal aan het grazen is, is zijn gezicht vaak naar de grond gericht. Om zichzelf toch te kunnen beschermen voor gevaar, vertrouwt hij op zijn gehoor in plaats van zijn zicht. Daarom heeft hij lange, spitse oren en een verschrikkelijk gezichtsvermogen. De zwarte neushoorn spendeert veel meer tijd met zijn hoofd omhoog en is dus minder afhankelijk van één zintuig. Zijn oren zijn kleiner en rond.

Ook de vorm van hun lichaam onderscheidt de twee. De witte neushoorn is langer, gezetter en robuuster met een veel plattere rug dan zijn neef de zwarte neushoorn.

Tenslotte verschillen ze ook in hun innerlijke kenmerken. Zwarte neushoorns vertonen agressiever gedrag en reageren veel sneller op gevaar. Dit is te verklaren door de dichte habitat waarin ze leven, hierdoor kunnen ze moelijker anticiperen op de komst van gevaar.

Hoe kan ik het verschil maken?

Dankzij jouw steun kunnen we ons werk verder zetten om de natuur te beschermen en te bouwen aan een wereld waarin de mens in harmonie leeft met de natuur. Een levende en veerkrachtige natuur die we vol trots kunnen doorgeven aan de generaties na ons. Er zijn heel wat manieren om samen in actie te komen!