In het Living Planet Report, is pijnlijk duidelijk gemaakt hoe snel de verschillende populaties van diersoorten in de afgelopen decennia zijn gedaald. Maar wat betekent het verlies van biodiversiteit eigenlijk voor de mens? En wat kunnen we hier aan doen?

Sinds 1970 zijn de dierenpopulaties met gemiddeld 69% gedaald. Elke dag verdwijnen ongeveer honderd soorten, en het tempo wordt alleen maar hoger. Een rampzalige situatie, die soms ver verwijderd lijkt van ons dagelijks leven.

Maar niets is minder waar. Zonder biodiversiteit kan de mens niet overleven. In dit artikel leggen we je uit waarom.

Wat betekent biodiversiteit?

Biodiversiteit is alle verschillende soorten leven die je in één gebied aantreft - de verscheidenheid aan dieren, planten, schimmels en zelfs micro-organismen zoals bacteriën waaruit onze natuurlijke wereld bestaat. Al deze soorten en organismen werken samen in ecosystemen, om het evenwicht te bewaren en het leven te ondersteunen. Ook wij als mensen zijn een schakel in deze lange ketting van verschillende soorten. Dit betekent dat als er een biodiversiteitscrisis is, ook onze gezondheid en bestaansmiddelen gevaar lopen.

Gemiddeld gebruiken we 25% meer natuurlijke hulpbronnen dan de planeet kan produceren. Daardoor staan soorten, habitats en lokale gemeenschappen onder druk of worden zij rechtstreeks bedreigd (bijvoorbeeld door verlies van toegang tot drinkwater).

Bossen, oceanen, dieren en de mens: alles is met elkaar verbonden

We zijn ondertussen gewend aan ons leven in een huis of appartement, nemen de auto of de trein om te gaan werken, gebruiken smartphones en kijken televisie… kortom, we komen niet echt in contact met de wilde natuur. Maar de realiteit is dat de lucht die je inademt, het water dat je drinkt en het voedsel dat je eet uiteindelijk alleen kan bestaan dankzij biodiversiteit. Sommige voorbeelden liggen voor de hand: zonder planten zou er geen zuurstof zijn en zonder bijen geen fruit of noten.

Sommige voorbeelden liggen dan weer minder voor de hand - koraalriffen en mangroven bieden bescherming tegen cyclonen en tsunami's voor mensen die in tropische kustgebieden wonen, terwijl bomen dan weer de luchtverontreiniging in stedelijke gebieden kunnen absorberen.

Ook dieren spelen een belangrijke rol! Orang-oetans en walvissen hebben weinig met elkaar te maken, maar ze zijn van onschatbare waarde voor hun leefgebied. De uitwerpselen van Orang-oetans bevatten zaden van het fruit en de planten die ze eten en worden zo verspreid doorheen het woud. Hierdoor krijgen kunnen nieuwe bomen groeien en blijft het bos behouden.

Walvissen spelen een cruciale rol in het behoud van de gezondheid van de oceanen. Ze bemesten de mariene-ecosystemen waar ze doorheen trekken en ondersteunen het zeeleven dat er woont. Hun ijzerrijke uitwerpselen helpen de productie van fytoplankton te stimuleren. Deze kleine plantjes vangen ongeveer 40% van alle kooldioxide op en produceren meer dan de helft van de zuurstof in de atmosfeer.

Hoe wordt de biodiversiteit bedreigd?

Wereldwijd gebruiken mensen meer levensmiddelen dan de aarde kan produceren. Overbevissing, niet-duurzame landbouw, fossiele brandstof… de voorraden van de aarde worden volledig uitgeput! Bovendien verergert de klimaatverandering deze crisis... en vice versa.

Laten we teruggaan naar ons vorig voorbeeld. De Orang-oetan heeft rijke wouden nodig om te kunnen eten, zich voort te planten, te bewegen… Hoe kleiner deze bossen, hoe minder voedsel en hoe minder voedsel, hoe minder Orang-oetans kunnen overleven om deze bossen in stand te houden.

Hetzelfde geldt voor de walvissen. Door overbevissing en de opwarming van de aarde, is er steeds minder voedsel voor de walvissen. Hierdoor kunnen walvissen moeilijker overleven en zijn er nadien minder walvissen om ons te voorzien van zuivere lucht.

Het is een vicieuze cirkel die we dringend moeten breken!

Hoe kunnen we de biodiversiteit beschermen?

De natuur moet de kans krijgen om zichzelf te herstellen en dit kan door de natuur te beschermen en door gebruik te maken van ‘nature based solutions’.

Wijzelf kunnen ons steentje bijdragen door een duurzamere levensstijl te kiezen, beter te eten of bedachtzamer te consumeren. Als we allemaal samenwerken, kunnen we een verschil maken.

Maar dat is niet genoeg. Verandering vereist een sterk politiek engagement en concrete actie van bedrijven en regeringen.

COP27 en COP15: Tijd voor actie tegen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies

Tegen eind 2022 hebben de regeringsleiders twee kansen om het verlies van de natuur om te keren en te zorgen voor een  wereld waarin de mens en natuur samen kunnen groeien.

In november 2022 vindt COP27, de conferentie over klimaatverandering, plaats. Om tot doeltreffende oplossingen te komen, zullen de wereldleiders de natuur centraal moeten stellen in de besluitvorming over het klimaat.

Kort na deze top vindt de VN-conferentie over biodiversiteit (COP15) plaats. Op deze conferentie zullen de belangrijkste leiders de toekomst van de biodiversiteit voor de komende decennia bespreken.

WWF dringt er bij de landen op aan om ambitieuzer te zijn en een alomvattend en wetenschappelijk onderbouwd plan voor de natuur op te stellen, dat onmiddellijk in praktijk kan worden gebracht. Want alleen we kunnen alleen voortbestaan op een gezonde planeet.

Ontdek onze initiatieven om de biodiversiteit te helpen