De gemiddelde populaties van dieren in het wild zijn met 69% gedaald
De biodiversiteit van onze planeet verdwijnt in een duizelingwekkend tempo. Sinds 1970, ervaren bepaalde populaties een gemiddelde daling van 69%. En dat terwijl de mens alleen kan blijven groeien als ook de natuur floreert. We zijn afhankelijk van de natuur voor onze voeding, ons water, onze zuivere lucht, onze energie, onze gezondheid en nog zoveel meer.
Daarom moeten we nu handelen als we de natuur nog een kans willen geven om herop te leven.
DE OORZAKEN – Waarom verliezen we biodiversiteit? DE GEVOLGEN – Het leven op aarde wordt bedreigd DE OPLOSSINGEN
Wat is het ‘Living Planet Report 2022’?
Het ‘Living Planet Report 2022’ is een uitgebreid onderzoek naar trends in de biodiversiteit over heel de wereld en de gezondheid van onze planeet. Deze iconische WWF-publicatie toont aan dat de populaties wilde dieren sinds 1970 gemiddeld met 69% zijn afgenomen. Dit cijfer was nog 68% in 2020 en 60% in 2018. Hoewel de inspanningen voor natuurbehoud essentieel zijn, is er dringend grootschalige actie nodig om de achteruitgang van de natuur terug te draaien.
Een crisis komt niet alleen: de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis
We kunnen het bewijs niet langer negeren: we lijden stuk voor stuk onder de tweezijdige crisis van het verlies aan biodiversiteit en de klimaatverandering. Dit is in de eerste plaats te wijten aan het niet-duurzame gebruik van de grondstoffen van onze planeet. De wetenschappers zijn alvast duidelijk: zolang we deze noodsituaties blijven behandelen als twee afzonderlijke problemen, zullen we geen van beide effectief kunnen aanpakken.
Onze verbroken relatie met de natuur
De klimaatcrisis en het verlies aan biodiversiteit zijn niet alleen milieukwesties. Het zijn ook sociale, economische, morele en ethische vraagstukken die onlosmakelijk verbonden zijn met ontwikkeling en veiligheid. De geïndustrialiseerde landen zijn de grootste verantwoordelijken voor de afbreuk van het milieu. Terwijl het de lage-inkomenslanden zijn die disproportioneel getroffen worden door het verlies aan biodiversiteit. Ieder van ons speelt een rol in het bouwen van een natuurpositieve samenleving die onze planeet onderhoudt voor de gezondheid van iedereen.
Volg de gezondheid van onze natuur gedurende 50 jaar
De ‘Living Planet Index’ (LPI) – die populaties zoogdieren, vogels, vissen, reptielen en amfibieën volgt – onthult een gemiddelde afname van 69% in de populaties van diersoorten die sinds 1970 worden gevolgd. Het LPI 2022 heeft bijna 32.000 populaties van diersoorten geanalyseerd. De index biedt dan ook de meest uitgebreide maatstaf over hoe de populaties reageren op de druk op hun omgeving.
Deze populaties, of de trends die we bij hen kunnen vaststellen, zijn belangrijk. Ze geven een goed inzicht in de veranderingen in een ecosysteem. In essentie zijn dalingen in de populaties vroege waarschuwingssignalen voor de algemene gezondheid van een ecosysteem. En tegelijkertijd zijn de populatietrends erg reactief – wat wil zeggen dat we het snel kunnen vaststellen wanneer maatregelen in natuurbehoud of beleid effectief werken.
Onze samenleving bevindt zich op de belangrijkste splitsing in de geschiedenis. Ze staat voor haar grootste uitdaging op vlak van systeemverandering in onze meest existentiële relatie: die met de natuur.”
De Living Planet Index per regio
Noord-Amerika
Noord-Amerika kende van 1970 tot 2000 een neerwaartse trend. Na deze periode stabiliseerde de trend om vervolgens van 2014 tot 2018 te stijgen. Hoewel het nog te vroeg is om te zeggen dat het aantal populaties van de soorten aanzienlijk toeneemt, is het een bemoedigend teken dat er in Noord-Amerika mogelijk sprake is van herstel van de populaties.
Europa en Centraal-Azië
Hoewel Europa en Centraal-Azië de kleinste regionale achteruitgang hadden die ooit is geregistreerd, moet worden opgemerkt dat veel soorten al het sterkst waren achteruitgegaan toen de gegevens werden verzameld. Gelukkig herstellen sommige populaties zich. De Living Planet Index van dit jaar laat meer positieve trends zien bij de vogel- en zoogdierpopulaties. Gemiddeld gaan de populaties amfibieën, reptielen en zoetwatervissen echter achteruit.
Latijns-Amerika en het Caribisch gebied
De daling in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied is groter dan in enige andere regio ter wereld. De populaties zijn tussen 1970 en 2018 met 94% gedaald. En deze daling is gestaag over de gehele periode. De gemiddelde achteruitgang wordt waargenomen bij alle onderzochte soortengroepen, maar is het ergst bij zoetwatervissen, reptielen en amfibieën.
Afrika
Afrika vertoont tussen 1970 en 2017 een consistente trend van afnemende populaties. Zoetwaterzoogdieren en vissen gaan gemiddeld sterker achteruit dan andere diersoorten. Sommige populaties gaan echter de wereldwijde trend tegen. Zo is de populatie berggorilla's in het Virunga-massief gestegen tot 604 exemplaren - tegenover 480 in 2010 - ondanks jaren van burgerlijke onrust in de regio.
Azië-Pacific
De regio Azië-Pacific vertoonde tussen 1970 en 2018 een vrijwel continue afname, met een gemiddelde daling van 55% van de onderzochte populaties. Voor alle taxonomische groepen in deze regio werd een gemiddelde daling vastgesteld. Zo werd in Zuid- en West-Australië tussen 1977 en 2019 een afname van 64% van het aantal Australische zeeleeuwenpups vastgesteld. Dit was te wijten aan de jacht, ziekte of de vangst van pups in visnetten of ander zeeafval.
De oorzaken
Waarom verliezen we biodiversiteit?
Het IPBES (Intergouvernementeel Platform voor Biodiversiteit en Ecosysteemdiensten) heeft vijf hoofdoorzaken voor het verlies aan biodiversiteit vastgesteld: de verandering in het zee- en landgebruik, de rechtstreekse uitbuiting van organismen, de klimaatverandering, vervuiling en de invasies van uitheemse soorten.
De evolutie in het gebruik van land en zee
De belangrijkste oorzaak voor het verlies aan biodiversiteit is de manier waarop mensen omgaan met land en zee. De intensieve manier waarop we voedsel verbouwen, materialen zoals hout of mineralen van de oceaanbodem oogsten en onze steden bouwen, heeft een enorme impact op de natuurlijke omgeving en de biodiversiteit die daar leeft.
Rechtstreekse uitbuiting van organismen
De overexploitatie van planten en dieren, door bijvoorbeeld stroperij of jacht, is een andere oorzaak voor het verlies aan biodiversiteit. Er wordt bijvoorbeeld zodanig overbevist dat bijna een derde van alle gecontroleerde visbestanden nu al overbevist is. Als we zo doorgaan, wordt dit een catastrofale situatie voor de mariene ecosystemen, maar niet voor hen alleen. Ook voor de meer dan drie miljard mensen die afhankelijk zijn van vis als hun belangrijkste bron van eiwit.
Klimaatverandering
De klimaatverandering heeft een noemenswaardige impact op onze natuurlijke omgeving. Sommige diersoorten verdwijnen volledig, terwijl er anderen verplicht worden hun leefgebied te verlaten als gevolg van veranderende luchttemperaturen, weerpatronen en zeespiegels. Daarbovenop is klimaatverandering niet alleen een directe oorzaak voor het verlies aan biodiversiteit, het versterkt ook andere oorzaken.
Vervuiling
Vervuiling treft alle mogelijke ecosystemen, zelfs die in afgelegen gebieden. Want vervuiling komt in vele vormen voor: van stikstof en ammoniak, veroorzaakt door intensieve landbouw, tot microplastics die zich een weg hebben gebaand naar de diepste delen van de oceaan.
De invasie van uitheemse soorten
Invasieve uitheemse soorten zijn diersoorten die zich op plaatsen vestigen waar ze voorheen niet leefden. Daardoor concurreren ze met de lokale biodiversiteit voor hulpbronnen zoals zonlicht en water. Uiteindelijk leidt dit tot het verdwijnen van de inheemse soorten, waardoor de samenstelling van het natuurlijke ecosysteem verandert.
De gevolgen – Het leven op aarde wordt bedreigd
Biodiversiteit – de verscheidenheid in het leven op aarde – geeft ons de middelen die essentieel zijn voor het menselijk welzijn, zoals medicatie, voedsel of zelfs kleding. Maar we geraken deze diversiteit in een alarmerend tempo kwijt.
Een miljoen planten – en diersoorten worden met uitsterven bedreigd, we zijn de helft van de koralen op aarde al verloren en we vernietigen elke minuut bosgebieden ter grootte van 27 voetbalvelden.
Het fundamentele belang van bossen
Bossen stabiliseren ons klimaat. Zonder hen zou de temperatuur wereldwijd al 0,5°C hoger liggen. Maar elk jaar verliezen we bossen ter grootte van Portugal. Ontbossing zorgt voor koolstofemissies, verhoogt de droogte en leidt tot warmere en drogere lokale klimaten. Bovendien brengt het ook de voedselzekerheid en het levensonderhoud van miljoenen mensen in gevaar.
meer wetenBossen
Klimaatverandering en koraal – de bedreiging voor onze oceanen
Koraalrifsystemen zijn een indicator voor de gezondheid van de oceaan, maar we zijn al ongeveer 50% van de warmwaterkoraalriffen kwijt. Als we de opwarming van de aarde niet beperken tot ruim onder de 2°C, lopen we het risico om de overgrote meerderheid van koraalsystemen te verliezen. Maar wat betekent dit voor ons?
meer wetenoceaan
Voedselsystemen: de grootste oorzaak van natuurverlies
We moeten allemaal eten, maar de intensieve en niet-duurzame manier waarop we momenteel voeding produceren vernietigt en verslechtert kostbare gebieden die essentieel zijn voor mens en natuur. Voedselproductie is verantwoordelijk voor 70% van het verlies aan biodiversiteit op het land en 50% in zoetwater. Het is ook verantwoordelijk voor ongeveer 30% van alle uitstoot van broeikasgassen.
meer wetenvoeding
Populaties die het hardst worden getroffen
Bestudeerde zoetwaterpopulaties hebben sinds 1970 een alarmerende daling van 83% doorgemaakt: meer dan om het even welke andere soortengroep. Habitatverlies en belemmeringen in migratieroutes zijn verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de bedreigingen voor deze populaties. Deze soorten zijn echter onmisbaar voor het in stand houden van de zoetwatervoorraden en zijn bijgevolg dus ook essentieel voor het voortbestaan van ons allemaal.
meer wetenzoetwater
De oplossingen bestaan
Er bestaan tal van manieren om het proces van natuurverlies om te keren, waaronder gedurfdere en ambitieuzere inspanningen voor natuurbehoud. Maar we moeten ook de manier waarop we produceren en consumeren veranderen, de voedselproductie en – handel efficiënter maken, afval verminderen en gezondere en duurzamere voeding bevorderen.
Oplossingsgerichte artikelen
Europa is dan toch ambitieus om ontbossing aan te pakken
Naar aanleiding van de stemming over de wet tegen geïmporteerde ontbossing op de Europese markt op 13 september, hebben meer dan 200.000 burgers gepersonaliseerde berichten naar de leden van het Europees Parlement gestuurd met het verzoek om bossen te beschermen, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen! De parlementsleden stemden vandaag voor aanzienlijke verbeteringen van het voorstel dat op tafel lag. Een overwinning voor de natuur en voor #Together4Forests!
meer weten
Het verwijderen van oude dammen in Oekraïne brengt nieuw leven in de Karpaten
Ondanks de vreselijke oorlog in Oekraïne, zetten onze collega’s hun werk, waar kan, voort. Zo is er onlangs een dam verwijderd die er al jarenlang verlaten bij lag en de doorstroom van de rivier blokkeerde. Dankzij de verwijdering van deze oude dam, konden voor het eerst in 120 jaar tijd, weer trekvissen gebruik maken van de rivier. Zo werd ook meteen 27km van de Perkalaba-rivier vrijgemaakt en werd het risico dat de brug zou instorten vermeden.
meer weten
Dieren die ons helpen in de strijd tegen de klimaatverandering
Veel dieren zijn niet alleen majestueus of schattig maar spelen ook een vitale rol in hun ecosysteem. Nog beter: sommige soorten helpen om het klimaat in evenwicht te houden. De walvis, de olifant en de zeeotter zijn mooie voorbeelden van de manier waarop de natuur en het klimaat dezelfde strijd zijn. Als we de natuur redden, redden we ook het klimaat, en omgekeerd.
meer wetenDoneer om natuurbehoud te ondersteunen
Wilde dieren zijn aan het uitsterven en wij kunnen het niet stoppen zonder de meest vitale plaatsen en soorten op aarde te beschermen. Over de hele wereld zetten onze teams en partners zich in voor de bescherming van onze ongelofelijke planeet, maar onze successen zijn alleen mogelijk met de vrijgevigheid van onze supporters.