Van de ondiepe zeegrasvelden van de Indische Oceaan tot de kleurrijke koraalriffen van de Koraaldriehoek en de zandstranden van de oostelijke Stille Oceaan: zeeschildpadden komen voor in bijna alle delen van de oceaan. Maar wist je al dat deze eeuwenoude reptielen ook onmisbaar zijn voor onze mariene ecosystemen?

Onze oceaan staat onder druk. Overbevissing, vervuiling, klimaatverandering … Noem maar op! Gelukkig kan ze rekenen op bijzondere bondgenoten: zeeschildpadden. Samen duiken we de diepte in en ontdekken we hoe deze oceaanreizigers helpen om onze blauwe planeet gezond te houden.

Al etend voor evenwicht zorgen

Verschillende zeeschildpadsoorten spelen elk hun eigen rol. Al etend, bijvoorbeeld! Lederschildpadden (Dermochelys coriacea) zijn de grootste zeeschildpadden, en leggen indrukwekkende afstanden af. Daarvoor hebben ze natuurlijk energie nodig, en die halen ze uit een verrassende bron: kwallen! Ze eten wel 200 kg aan kwallen per dag – dat is het gewicht van een volwassen Afrikaanse leeuw. Dat lederschildpadden zoveel kwallen eten, is goed nieuws voor de vispopulaties. Waarom? Door overbevissing nemen kwallen geleidelijk aan de plaats in van vissen. Vissen en kwallen concurreren namelijk om voedsel. Door overbevissing zijn er minder vissen, waardoor kwallen gemakkelijker voedsel vinden en kwallenpopulaties dus groeien. Bovendien eten kwallen visseneitjes en -larven, waardoor er minder vissen uitgroeien tot volwassen dieren. Gelukkig houden lederschildpadden kwallenpopulaties onder controle!

Karetschildpadden (Eretmochelys imbricata) zijn dan weer dol op sponzen. Al etend boosten ze de biodiversiteit binnen riffen. Hoezo? Sponzen staan in scherpe concurrentie met de koralen die riffen bouwen. De meeste vissen en zeezoogdieren kunnen geen sponzen eten – karetschildpadden wel. Door sponzen te eten, bieden karetschildpadden koraal de kans om te groeien. Zonder karetschildpadden zouden sponzen hele riffen overheersen!

Groene zeeschildpadden (Chelonia mydas) zijn tot slot de enige herbivoren in hun familie. Zij stillen hun honger met zeegras. Als zeegrassen niet worden begraasd, groeien ze te heftig. Dan verstoren ze de stroming, werpen ze schaduw op de bodem, beginnen ze af te breken en vormen ze een geschikte habitat voor slijmzwammen. Oudere delen van zeegrasbedden raken overgroeid met micro-organismen, algen, ongewervelden en schimmels. Wanneer groene zeeschildpadden grazen, voorkomen ze dat en houden ze dat ecosysteem dus productief.

Hoe belangrijk dat is, zagen we in de Caraïben. Toen de populaties groene zeeschildpadden daar slonken, daalde de productiviteit van het voedselweb. Gevolg: minder vissen, ook voor de commerciële visserij, en dus minder proteïnerijk voedsel voor mensen.

Zeeschildpadden als leefgebieden en rustplekken

Zeeschildpadden – vooral dikkopschildpadden (Caretta caretta) – vormen trouwens zelf leefgebieden én voedingsbronnen voor andere mariene soorten. Ze dragen zeepokken, algen en andere epibionten (dieren die op andere levende wezens leven) met zich mee op hun schilden. Zo doen ze voedingsstoffen circuleren, en daar zijn tal van vis- en garnaalsoorten maar wat blij mee. Hoezo? Wel, dikkopschildpadden zijn een zwemmend buffet voor hen! De zeeschildpadden strekken hun ledematen uit, en houden hun hoofd omhoog, zodat de vissen en garnalen goed aan hun lichaam kunnen. Zij eten de wezens die de zeeschildpadden met zich meedragen. Tegelijk worden de zeeschildpadden niet afgeremd door hun ‘bezoekers’ en blijven hun huid en schild proper. Winwin!

Dwergschildpadden (Lepidochelys olivacea) komen tot slot graag aan de oppervlakte om van de zon te genieten. Het middelpunt van hun schild komt dan net boven het water uit, en vormt zo de perfecte rustplaats voor zeevogels. Ze zijn er veilig voor haaien, en vinden er zelfs voedsel – denk maar aan de epibionten van zonet. Daarnaast troepen kleine visjes graag samen onder het lichaam van de schildpad; daar zijn ze een makkelijke maaltijd voor de rustende vogels.

Wanneer zeeschildpaddenpopulaties slinken, kunnen ze hun essentiële functies in het oceaanecosysteem minder goed vervullen. Door zeeschildpadden te beschermen, beschermen we dus tegelijk onze oceaan! Wil jij je steentje bijdragen? Adopteer een zeeschildpad!