Op het kruispunt tussen de Pantanal en de Gran Chaco ligt Monte Carmelo. Het gebied in Bolivia wordt sinds kort beschermd en verbindt nu 28 natuurgebieden en inheemse gebieden. Een grote overwinning voor de gemeenschappen, de natuur en wilde dieren zoals de jaguar, die zich veilig moet kunnen verplaatsen.

Je vindt er nog plaatsen waar de natuur zo goed als intact is. Waar hele gemeenschappen zich kunnen voeden met de grondstoffen die er te vinden zijn, en waar de bossen onzichtbare wegen vormen voor wilde dieren. Deze plekken moeten we koste wat kost beschermen.

Met dat in gedachten, creërde het gemeentelijke bestuur van El Carmen Rivero Torréz in Bolivia het beschermde gebied met de naam Monte Carmelo. Het strekt zich uit over 87.173 hectare. Door het gebied te beschermen, vermijden we dat steden- en landbouw het vernietigen. Maar dat is niet alles, want we beschermen ook de essentiële rol die het gebied speelt voor de regio.

De zone beschermt namelijk ook waterbronnen die de lokale bevolking van water voorzien. Monte Carmelo verbindt ook verschillende ecosystemen, waardoor bossen beschermd worden. En de jaguar? Die kan zich veilig verplaatsen, en dat is heel belangrijk want hij speelt een cruciale rol in het evenwicht van het ecosysteem.

Een uniek kruispunt van drie ecosystemen

Monte Carmelo bevindt zich op een strategisch punt in de Pantanal-Chaco (PACHA), op het kruispunt van drie grote ecosystemen.

Als eerste, de Pantanal: het grootste continentale waterrijke gebied ter wereld (195.000 km², dat is meer dan zes keer België). De naam komt van het Portugese pântano, wat moeras betekent. Dit overstromingsgebeid ontstond twee miljoen jaar geleden door tektonische verschuivingen, en herbergt een indrukwekkende biodiversiteit, waaronder de reuzenotter, de capibara (het grootste knaagdier ter wereld) en de jaguar. Tijdens het regenseizoen, van november tot maart, kan het water tot zeven meter hoog stijgen, waardoor alleen de hoogste gebieden boven water blijven.

Als tweede, de Grand Chaco: Het grootste bos van Latijns-Amerika, gespreid over Bolivia, Argentinië en Paraguay. Het is een gebied van extremen. De naam komt van het Quechua-woord chaku, wat ‘jachtgebied’ betekent. Het gebied is zo groot als Spanje en Duitsland samen en bestaat uit een mix van savannes, wetlands en droge bossen, waar een veerkrachtige fauna zich heeft aangepast aan de soms zeer droge en moeilijke omstandigheden.

Als laatste, is er het droge bos van Chiquitano: een waardevol ecosysteem dat van vitaal belang is voor de connectiviteit van de regio.

Monte Carmelo verbindt zo talrijke beschermde gebieden: San Matías, Tucabaca, Kaa-Iya, Otuquis, maar ook gebieden in Brazilië en Paraguay. Zo ontstaat een natuurlijke corridor op continentale schaal.

Het belang van ecologische corridors

Corridors zorgen ervoor dat dieren zich kunnen verplaatsen om voedsel te zoeken, om zich voort te planten, of om een nieuwe habitat te vinden. Ze zijn levensnoodzakelijk voor wilde dieren, zeker voor grote roofdieren zoals de jaguar. Zijn aanwezigheid verzekert de balans van z'n ecosysteeem. En Monte Carmelo werd aangeduid als belangrijke plek voor de connectiviteit van de jaguar. In 2023 bevestigden wildcamera's zijn aanwezigheid in het gebied. Deze grote katachtige verloor al meer dan de helft van zijn oorspronkelijke leefgbied. Deze corridors waar hij zich veilig kan verplaatsen, zijn nodig om zijn toekomst te garanderen.

Met Monte Carmelo zijn er nu 28 beschermde gebieden en inheemse territoria die samen meer dan 12 miljoen hectare aaneengesloten natuurgebied innemen, het grootste beschermde gebiedvan dit type in de regio. Dit project maakt deel uit van de strategie Pantanal 2022–2030, met als doel corridors van de jaguar versterken en het geïntegreerde beheer van beschermde gebieden verbeteren.

Een collectieve en gezamenlijke inspanning

De creatie van Monte Carmelo is het resultaat van jarenlang werk. Het begon allemaal bij een onderzoek waaruit bleek dat dit gebied cruciaal is voor de watervoorziening van de bevolking. WWF werkte samen met het gemeentebestuur en de Boliviaanse vereniging voor milieurecht (SBDA).

'Dit beschermde gebied is heel belangrijk omdat het een gat opvult tussen beschermde gebieden die zich uitstrekken van Brazilië in het noorden tot Paraguay in het zuiden. Het is het resultaat van jarenlang werk met experts en een mooi voorbeeld van de overgang van wetenschap naar concrete acties in het veld', aldus Rafael Antelo, hoofd van het Wildlife Connect-initiatief.

De gemeenschappen van Ocho Hermanos, Carmen Viejo en Carmen Uno gaven hun toestemming om hun grondgebied op te nemen in het beschermde gebied, wat heel belangrijk was. Natuurbehoud werkt alleen met de betrokkenheid van lokale gemeenschappen.

Dankzij deze beslissing wordt Monte Carmelo een levende brug tussen het water dat de gemeenschappen voedt en de bossen die onderdak bieden aan wilde dieren. Een moedige stap voor de natuur, die hoop geeft dat een gebied in evenwicht kan worden doorgegeven aan toekomstige generaties.

'Deze grond produceert niet alleen, maar beschermt ook. Uit deze bescherming komen onze bestaansmiddelen, onze identiteit en een duidelijke visie voor de toekomst voort. Deze beslissing is een erfenis voor toekomstige generaties', aldus Celvy Orellana, burgemeester van El Carmen Rivero Tórrez.