Hier is een vogel die weinig gekend is, maar toch vaak van zich laat horen: de waterral. Aan het einde van de zomer tot het begin van de herfst neemt de waterral een welverdiende pauze in onze moerassen. Michel d'Oultremont laat je kennismaken met deze “vreemde vogel”.

DEZE TEKST WORD JE AANGEBODEN IN SAMENWERKING MET MICHEL D’OULTREMONT – VOORTAAN HELPEN WE JE ELKE MAAND EEN ANDER DIER TE OBSERVEREN IN BELGIË TERWIJL JE DOOR DE NATUUR WANDELT. AAN DE HAND VAN DE SCHERPE BLIK VAN DE JONGE BELGISCHE DIERENFOTOGRAAF MICHEL D’OULTREMONT, DIE MEERMAALS INTERNATIONAAL BEKROOND WERD, LATEN WE JOU DE ONGELOOFLIJKE DIVERSITEIT.

Heb je ooit door moerassen gelopen en een geluid gehoord dat klinkt als... een panikerend varken? Als het antwoord ja is, was je waarschijnlijk in de buurt van een waterral. "Het maakt een vreemd geluid dat je het best kan omschrijven als een varken geslacht wordt. Dit is het voornaamste kenmerk. Als je op zoek bent naar de waterral, kan je hem vooral door zijn geluid vinden", legt Michel d'Oultremont uit. 

De waterral is niet erg bekend in België, maar komt toch vrij vaak voor.  

Wat is de charme van de waterral?

De waterral is ongeveer zo groot als een waterhoen, en dus vrij klein (minder dan 30 cm), grijsbruin van kleur, en heeft een lange, licht gebogen rode snavel, wat hem een elegant silhouet geeft. "Ik fotografeerde deze vogel vaak toen ik jonger was. Ik vind hem erg mooi, met z'n rode snavel en oog. Het is trouwens een vogel die niet erg bekend is. Toch komt hij vrij veel voor. Hij is heel discreet en is vooral 's nachts actief, je moet er 's morgens heel vroeg bij zijn om hem te kunnen observeren voordat hij weer onderduikt." 

Net als de waterhoen vliegt de waterral niet veel; hij brengt het grootste deel van zijn tijd op de grond door, rennend of soms zwemmend. 

Waar leeft de waterral en wat eet hij?

De waterral leeft in moerassen en rietvelden. "Het is vooral een insecteneter, maar hij eet alles wat hij in de modder vindt: insecten, larven, muggen. Uitzonderlijk kan hij ook kleine schaaldieren of zoetwatervissen vangen.”  

Vanaf eind augustus tot oktober doet de waterral vaak ons land aan. "In België liggen we pal op de migratieroute. Daarna, als het te koud is en de moerassen bevriezen, zakt hij af naar Spanje, en soms zelfs naar Afrika.”  

Zo simpel is het: als zijn rivier of rietland bevriest, kan hij zich niet langer voeden. Dus vertrekt hij op zoek naar warmere temperaturen.  

De waterral heeft dus een vrij groot bereik. "Hij is niet inheems in onze regio. Hij leeft overal in Europa, en komt veel voor in Denemarken".  

Het is op zijn weg naar Spanje dat de waterral soms voor korte of lange tijd in ons land verblijft, hoofdzakelijk tussen augustus en oktober. "Hij migreert niet over lange afstanden, maar maakt relatief korte afstanden en als de temperaturen hier goed zijn, kan hij hier zelfs het hele jaar blijven." 

Is de waterral een sociale vogel?

De waterral is een vrij solitaire vogel; je zult ze nooit in grote aantallen zien, zeker niet omdat ze een groot verspreidingsgebied hebben "Maar hij zoekt geen conflict en accepteert de aanwezigheid van anderen." 

De nabijheid tussen individuen bestaat echter wel. "In de winter kunnen drie of vier waterrallen dicht bij elkaar worden gezien als het gebied rijk is aan voedsel. En tijdens het broedseizoen, zorgen beide ouders voor de jongen." 

Waar kan je de waterral in België zien?

Moerassen en rietlanden zijn vaak moeilijk bereikbaar.  Dit is nog een reden waarom de waterral niet erg bekend is.  

Als je in België een waterral wil zien, zijn er enkele opties:  "In het natuurreservaat van het Moeras van Harchies, tussen Bergen en Doornik, kan je in het juiste seizoen bijna altijd een waterral zien. Maar in feite zul je hem vaker horen dan zien, want hij zit laag bij de grond en vliegt heel weinig.”  

Hoe kunnen we de waterral in België beschermen?

Hoewel het geen bedreigd dier is, wordt zijn habitat, niet verrassend, vaak bedreigd. "Zonder beheer worden waterrijke gebieden ofwel vernietigd of omgevormd tot bossen. Deze waterrijke gebieden moeten behouden blijven. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om in beheerscomités van natuurgebieden rietvelden te maaien, wat de regeneratie ervan op gang brengt."  

MICHEL D'OULTREMONT, DIERENFOTOGRAAF
DE WAALS-BRABANTSE DIERENFOTOGRAAF MICHEL D’OULTREMONT HEEFT EEN ZWAK VOOR WILDE DIEREN. AL VAN KLEINSAF AAN MAAKT HIJ FOTO’S VAN WILDE DIEREN, ZONDER ZE BIJ TE WERKEN. ZIJN WERK IS VERSCHENEN IN DE MEEST PRESTIGIEUZE DIERENMAGAZINES EN WERD INTERNATIONAAL BEKROOND MET ONDER MEER DE ‘RISING STAR AWARD’ VAN DE WILDLIFE PHOTOGRAPHER OF THE YEAR AWARDS, DIE HIJ TWEEMAAL IN DE WACHT WIST TE SLEPEN. VOORTAAN WERKT HIJ SAMEN MET WWF OM DE STERREN VAN ONS WILDLEVEN TE ONTDEKKEN EN OM IEDEREEN AAN TE MOEDIGEN DEZE KWETSBARE EN PRACHTIGE NATUUR TE BESCHERMEN DIE ONS OMRINGT.

Tot 30 september 2022 nodigt Michel d'Oultremont u uit voor "Silly Silence". Langs het pad dat het bos doorkruist, hangen foto's in groot formaat in de bomen, trillend in de wind. Twintig foto's van wilde dieren uit onze streken of van ver weg kleden het gebladerte en verrassen de bezoeker… Meer info op de website van Silly.