COP 26 eindigde zaterdag 13 november, meer dan 24 uur te laat. In de zoektocht naar een balans tussen ambitie en solidariteit, is het voorzitterschap erin geslaagd een delicaat compromis te bereiken tussen alle partijen. Dit definitieve akkoord is verre van volmaakt, maar geeft niettemin een impuls aan de strijd tegen de klimaatcrisis. Het moet nu worden vertaald naar ambitieuze en solidaire maatregelen.

We kwamen naar Glasgow in de verwachting dat leiders zouden instemmen met een toename in het tempo en de schaal van klimaatactie. Hoewel we die stap niet hebben gezet en de overeengekomen tekst verre van perfect is, gaan we de goede kant op. Laten we de belangrijkste punten overlopen.

Het akkoord van Parijs overleeft op het nippertje

Het akkoord om op korte termijn een klimaatbeleid te voeren dat de doelstelling van 1,5°C in het vizier houdt, is een duidelijke overwinning, net als de herinnering aan de dringende noodzaak om de uitstoot tegen 2030 quasi te halveren. “We zijn opgelucht dat landen hun engagementen eindelijk in jaren en niet meer in decennia uitdrukken”, verklaart de Klimaatcoalitie (De Klimaatcoalitie is een nationale vzw die meer dan 80 organisaties, onder anderen WWF). “Na lange jaren van stilstand, kunnen we eindelijk hopen dat deze tekst een springplank vormt voor een mondiale verhoging van de ambitie.”

Laat ons echter niet vergeten dat, ondanks de vooruitgang, de actuele klimaatplannen ons nog altijd op weg zetten naar een rampzalige mondiale temperatuurstijging van meer dan twee graden. Het is tijd voor daden in plaats van woorden: landen moeten hun klimaatplannen de komende jaren fors aanscherpen.

Vermelding van subsidies voor fossiele brandstoffen

Voor het eerst in de geschiedenis vermelden de conclusies van een COP steenkool, en het afbouwen van fossiele brandstofsubsidies. Toch waren we diep teleurgesteld door de verwatering van de taal over steenkool, van uitfasering naar vermindering.

Landen weten dat er geen oplossing voor de klimaatcrisis komt tenzij we een verregaande decarbonisatie in elke sector zien, concrete acties om natuurverlies een halt toe te roepen en het herstel op te schalen.

De essentiële rol van de natuur erkend

Belangrijk is dat de definitieve tekst de cruciale rol van de natuur erkent bij het bereiken van de 1,5 °C-doelstelling, regeringen aanmoedigt om de natuur op te nemen in hun nationale klimaatplannen, en een jaarlijkse oceaandialoog opstelt voor op oceanen gebaseerde mitigatie.

“De natuur heeft eindelijk zijn rechtmatige plaats veroverd op COP26. Leiders erkennen eindelijk dat actie om de natuur te beschermen en te herstellen centraal moet staan ​​in onze reactie op de klimaatcrisis, samen met een volledige transformatie van het energiesysteem. De erkenning van de rol van de natuur door COP26 moet alle landen aansporen om de bijdrage van de natuur aan hun nationale klimaatplannen te vergroten”, zegt Manuel Pulgar-Vidal, WWF Global Lead on Climate and Energy.

Op de natuur gebaseerde oplossingen opnemen in de volgende overeenkomst

WWF benadrukt de bijdrage die op de natuur gebaseerde oplossingen leveren aan het vergroten van de veerkracht van de meest kwetsbaren en het behalen van de Duurzame Ontwikkeling Doelen. Dit alles moet worden gedaan met lokale natuurbeheerders, met name inheemse volkeren en lokale gemeenschappen, die voorop lopen in deze agenda.

Het concept van op de natuur gebaseerde oplossingen is verwijderd uit de definitieve tekst in Glasgow en moet worden opgepakt op COP27 in Sharm El Sheikh.

Bescheiden vooruitgang voor internationale solidariteit

Glasgow moest een geloofwaardigheidstoets worden voor de belofte van de rijke landen om elk jaar 100 miljard euro aan klimaatfinanciering te voorzien.

“Het resultaat is een vooruitgang in procedures, maar niet in middelen”, zegt de Klimaatcoalitie. “Positief is dat rijke landen de financiering voor klimaatadaptatie zullen verdubbelen. Maar concrete engagementen om de financieringskloof te dichten, ontbreken”.

Financiering voor de schade en verliezen aangericht door klimaatrampen

“Dit is jarenlang onder de mat geschoven, en wordt nu eindelijk een vast agendapunt. Maar op vlak van middelen blijft het helaas bij ad hoc engagementen. Klimaatkwetsbare landen hebben recht op structurele financiering waarin voorspelbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit centraal staan. Dat is geen kwestie van liefdadigheid, maar van historische verantwoordelijkheid en van solidariteit”, zegt de Klimaatcoalitie.

Verder benadrukt het akkoord ook het belang van de bescherming van natuur en ecosystemen, participatie van jongeren en vrouwen, en een rechtvaardige transitie. Cruciale elementen, die echter nog een veel concretere vertaling nodig hebben.

Eén België, twee gezichten

België toonde twee gezichten op deze COP. "De Belgische delegatie heeft een constructieve rol gespeeld bij de onderhandelingen en België heeft een aantal belangrijke verklaringen ondertekend. Het ontbreken van een intra-Belgisch akkoord over de verdeling van de klimaatinspanningen blijft echter de geloofwaardigheid van België aantasten”, aldus de Klimaatcoalitie.

We vertrekken dus met zeer gemengde gevoelens terug naar huis. Er is vooruitgang, onder meer dankzij de massale mobilities en druk vanuit de samenleving. De hoop op 1,5 graden blijft in leven. Maar er is veel meer vooruitgang nodig.

Het venster sluit snel, dus het is tijd voor wereldleiders om al hun beloften na te komen om de toekomst te garanderen die we allemaal willen en verdienen.