‘Lone George’ was de bijnaam die de laatste Irrawaddydolfijn in Laos had gekregen. Afgelopen februari is hij overleden. Dit droevige nieuws moedigt ons aan om onze inspanningen te verdubbelen waar er nog hoop is. Dit is het geval in Cambodja, waar we al meer dan 20 jaar de kleine populatie Irrawaddy-dolfijnen in Kratie volgen. Maar de tijd dringt, aangezien de druk op het leefgebied van dolfijnen de afgelopen maanden dramatisch is toegenomen. 

De laatste Irrawaddydolfijn in Laos is overleden. Dat nieuws kregen we afgelopen maart te horen. Helaas was dit, voor wie in de natuurbescherming werkt, geen grote verrassing. De lokale dolfijnpopulatie was al sinds 2016 gedoemd. Waterkrachtcentrales, verstrikking in visnetten, isolatie en vervuiling hebben hun verwachte tol geëist. In dit deel van de Mekong-rivier is de soort vanaf nu dus uitgestorven. Stroomafwaarts, richting het Cambodjaanse deel van de rivier is er wél nog hoop, al blijven de drie soorten Irrawaddydolfijnen geclassificeerd als “ernstig bedreigd”.  

De bescherming van de Irrawaddydolfijnen in Cambodja

In de provincie Kratie, in het oosten van Cambodja, doen WWF-België en zijn partners er al 20 jaar lang alles aan om de kwetsbare populatie Irrawaddydolfijnen te redden. En het is een enorme uitdaging. Deze sympathieke, glimlachende walvisachtigen worden bedreigd door dezelfde factoren die hebben bijgedragen aan het uitsterven van de dolfijnen in Laos. Aan de basis liggen de kieuwnetten.  

Deze drijvende visnetten zijn als sluiers des doods voor de Irrawaddydolfijnen. Zodra ze gevangen zijn, duurt het slechts enkele minuten tot ze stikken en verdrinken. Er hangt al een strikt verbod op het gebruik van deze visnetten, maar een deel van de lokale bevolking blijft ze gebruiken. Elke maand maken 72 rivierwachters uit omliggende dorpen gemiddeld 3600 meter visnetten onschadelijk. Ook 

Onze collega’s in Cambodja voeren allerlei bewustmakingscampagnes over het belang van de dolfijn voor de bevolking. Op initiatief van WWF is “Dolfijnendag” bijvoorbeeld elk jaar een groot succes in Kratie. 

 Er zijn de afgelopen jaren zelfs bemoedigende resultaten vastgesteld voor deze soort met de bijnaam “de glimlach van de Mekong”.  

2016 tot 2020: Van achteruitgang naar stabilisatie tot nieuwe hoop voor de soort

Na decennia van verval was in 2018 de populatie Irrawaddydolfijnen in Cambodja eindelijk gestegen van 80 naar 92 individuen op slechts twee jaar tijd. Een uitzonderlijke stijging van bijna 10%! Bovendien besliste de Cambodjaanse overheid in 2020 om een project voor meer waterkrachtcentrales in Sambor stop te zetten. Goed nieuws, want deze constructies zouden miljoenen mensen, die afhankelijk zijn van de rivier voor hun voedselzekerheid, bedreigd hebben en dit unieke en kostbare ecosysteem volledig uit balans hebben gebracht. Dergelijke constructies, die de vrije stroming van de rivier belemmeren, zouden een doodvonnis betekenen voor de Irrawaddydolfijnen van de Mekong. De aankondiging van de stopzetting van het Sambor-damproject werd een positief kantelmoment in de bescherming van de dolfijnsoort in Cambodja.

2021: de situatie gaat weer achteruit

Ondanks onze inspanningen ter plaatse heeft de gezondheidscrisis zwaar ingehakt op de omgeving. Veel mensen zijn terug naar het platteland getrokken, wat veel meer druk legt op het ecosysteem. Niet-duurzame visserijpraktijken, zoals het gebruik van drijfnetten en elektrocutievissen, zorgden in 2021 zelfs voor de dood van negen dolfijnen. Daarom is het van cruciaal belang om nog meer patrouilles op de rivier te zetten en hun uitrusting te verbeteren. Alleen zo kunnen ze de nodige inspanningen leveren om de soort te beschermen. WWF onderzoekt tegelijkertijd ook nieuwe mogelijkheden om de dolfijnen en mensen in vrede te laten samenleven.   

Rivierdolfijnen beschermen met innovatieve technologie  

De voornaamste doodsoorzaak van de Irrawaddydolfijnen is verstikking in visnetten. Tel daar nog een heel laag geboortecijfer bij en het wordt al snel duidelijk dat het minste verlies desastreuze gevolgen heeft voor de toekomst van de diersoort. In 2021 lanceerde WWF een innovatief project in Indonesië om de Irrawaddydolfijnen in de Mahakam-rivier te beschermen. Uit dit proefproject bleek dat het bevestigen van elektronische ultrasone zenders aan visnetten effectief werkt om rivierdolfijnen af te schrikken. Zo blijven ze verder weg van de netten en lopen ze minder risico om erin vast te komen zitten en te verdrinken.  

“Het innovatieve zenderproject heeft merkelijke voordelen voor zowel de rivierdolfijnen als de riviergemeenschappen. Die laatste halen namelijk ook meer vissen binnen wanneer de ultrasone zender actief is”, zegt Daphne Willems, projectleider van het ‘River Dolphins Initiative’-project onder leiding van WWF.  

“Conflict tussen de dolfijnen en de vissers vermijden, staat wereldwijd centraal in de inspanningen om alle zes soorten rivierdolfijnen te redden. Het is daarom noodzakelijk om zo snel mogelijk het project van elektronische ultrasone zenders uit te breiden naar andere regio’s waar populaties rivierdolfijnen leven”, voegt ze eraan toe.  

Dezelfde technologie zal de komende maanden toegepast worden bij de Mekong-dolfijnen. Er zullen met name workshops georganiseerd worden voor de vissers uit lokale gemeenschappen om hun netten te kunnen uitrusten met zenders. Met deze technologie kunnen we een levensreddende adempauze geven aan de kwetsbare populatie Irrawaddydolfijnen. We houden jullie op de hoogte van de voortgang van het project!  

Maak deel uit van de oplossing voor de dolfijnen!  

Adopteer symbolisch een dolfijn: door een periodieke donatie te doen, geef je ons de mogelijkheid om het Irrawaddy-project voor de bescherming van de dolfijnen op een duurzame manier veilig te stellen.  

Samen kunnen we de Irrawaddydolfijnen in Cambodja beschermen voor het te laat is.