Klimaatakkoord van Parijs weerstaat de eerste stresstest in Marrakech

Klimaatakkoord van Parijs weerstaat de eerste stresstest in Marrakech

Julie Vandenberghe, onze klimaat- en energie-experte, is terug van de klimaattop in Marrakech, onder specialisten ook bekend als COP22. Ze geeft ons haar indrukken van de conferentie, die ze zelf de ‘COP van de hoop’ noemt.

 

"De jaarlijkse hoogmis van de strijd tegen klimaatverandering zit er op voor 2016. De Conference of the Parties (COP) vond dit jaar plaats in Marrakech en de verwachtingen waren hooggespannen. COP van de Actie, COP van het Zuiden, Afrikaanse COP, zelden kreeg een ‘COP’ zoveel baselines. Al die omschrijvingen zeggen veel over de wensen en verwachtingen die velen koesterden. De conferentie in Parijs vorig jaar bracht een mooi politiek akkoord tot stand dat zelfs ambitieuzer was dan verhoopt. 195 landen engageerden zich om de opwarming van de aarde te beperken tot ver onder 2°C, en zelfs te proberen om onder 1,5°C te blijven. Het akkoord werd bovendien sneller goedgekeurd dan ooit tevoren door landen wereldwijd en trad daardoor op 4 november officieel in werking.

Maar ondanks het akkoord was er nog veel werk aan de winkel. In Marrakech kwam het er vooral op aan om de technische uitwerking van het akkoord vorm te geven. Duidelijke regels omtrent controle en transparantie bijvoorbeeld, maar ook duidelijkheid over de financiering zijn cruciaal om het akkoord naar de geest uit te voeren. Hoewel de onderhandelingen constructief verliepen, werden er weinig grote knopen doorgehakt. Toch deed de conferentie wat ze moest doen: een eerste stap zetten naar de uitvoering van het akkoord van Parijs. De volgende cruciale stap volgt in 2018: dan moeten landen een tandje bijsteken en de ambitie van hun nationale klimaatplannen verhogen.

Toch had er meer kunnen gebeuren. Daar stak de Amerikaanse presidentsverkiezing echter een stokje voor. Het resultaat zaaide onrust onder de ondertekenaars van het akkoord van Parijs. De president-elect gaf in het verleden al aan geen fan te zijn van klimaatmaatregelen. Zonder de actieve steun van de grootste uitstoter, de Verenigde Staten, zal het akkoord moeilijker uit te voeren zijn. Toch weerstond het engagement van Parijs die eerste stresstest. Vanuit alle hoeken van de conferentie engageerden landendelegaties zich om te blijven vechten voor de doelstelling van Parijs en riepen ze de Verenigde Staten ook op hun verantwoordelijkheid niet te ontlopen. De intentie van de aanwezige landen werd neergeschreven in de Marrakech Action Proclamation, de politieke erfenis van Marrakech. Het onomkeerbare, uitzonderlijke momentum na Parijs wordt daarin onderstreept:‘we have seen extraordinary momentum on climate change worldwide, and in many multilateral fora. This momentum is irreversible – it is being driven not only by governments, but by science, business and global action of all types at all levels.

Deze klimaatconferentie was voor mij dan ook een COP van de hoop. Ontelbaar waren de evenementen, persberichten en acties die aangaven dat de evolutie van de afgelopen jaren niet te stoppen is. Amerikaanse investeerders in Marrakech waren alvast niet onder de indruk van het resultaat van hun nationale verkiezingen: klimaatverandering is een risico voor investeringen, hernieuwbare energie wordt steeds goedkoper, investeren in fossiele brandstoffen is weggesmeten geld. De zakenman in de president-elect zal dat op termijn ook moeten inzien. Wat er op het politieke vlak gebeurt, zal de transitie zeker beïnvloeden maar nooit terugdraaien. De richting waar we naartoe gaan is duidelijk, de vraag is enkel hoe snel we ernaartoe evolueren. Volgens de wetenschap: beter vroeg dan laat.

47 landen van het Climate Vulnerable Forum gaven alvast het voorbeeld. Landen die hard getroffen worden maar vaak geen grote rol speelden in de totstandkoming van klimaatverandering, zoals de Filipijnen, Marokko en Afghanistan, engageerden zich om onder andere zo snel mogelijk over te schakelen op 100% hernieuwbare energie en hun nationale klimaatplannen zo snel mogelijk in lijn te brengen met wat echt nodig is om de doelstelling van Parijs te halen. Dat was enkele jaren geleden ondenkbaar.

In ons eigen land zou zo een kordate actie ook welkom zijn. Vorige week bleek opnieuw uit een rapport van het Europees Milieuagentschap dat België zonder bijkomende maatregelen de 2020 doelstellingen niet zal halen. Ons land heeft dringend nood aan een coherent en ambitieus langetermijnplan voor klimaat en energie. Er is dus werk aan de winkel voor onze ministers!"