Anno 2017, gebruiken mensen overal ter wereld nog traditionele medicijnen op basis van planten en dieren om uiteenlopende redenen. Dit kan bijvoorbeeld zijn uit noodzaak, door gebrek aan toegankelijke alternatieven of als een bewuste ‘culturele’ keuze. De commercialisatie van deze ‘natuurmiddelen’ neemt wereldwijd toe door de stijgende vraag in o.a. Azië, Europa en Noord-Amerika en dat heeft zware gevolgen voor onze wilde fauna en flora. WWF helpt handhavers in de strijd hiertegen, door onder andere praktische training, ook in België.

Op 7 en 8 december organiseerde WWF België in samenwerking met TRAFFIC een training voor de douane in de luchthaven van Luik (Bierset), die een Europese draaischijf is voor pakjesdiensten. Traditionele Aziatische Medicijnen of TAM’s worden soms online besteld en komen dan via postpakketten op hun bestemming in een Europees land. Het is dus belangrijk controles uit te voeren op deze transportroute. Tijdens deze tweedaagse workshop kregen de deelnemers technieken aangeleerd om illegale TAMs te detecteren. Daarnaast werd er ook ‘hands-on’ ervaring en kennis uitgewisseld met de douane collega’s uit Zaventem en Luxemburg. Deze training maakt deel uit van een trainingsprogramma dat WWF momenteel aan het ontwikkelen is in samenwerking met partners om te strijd tegen de illegale handel in wilde dieren en planten te versterken. Het uiteindelijke doel is om het aantal inbeslagnames en de gerechtelijke vervolging te verhogen door een betere kennis en engagement.

De handel in dierlijke producten maakt deel uit van de miljardenindustrie in wilde fauna en flora, die de biodiversiteit in toenemende mate bedreigt en de socio-economische stabiliteit in bepaalde landen ondermijnt door corruptie en geweld. Schattingen van experten spreken over tenminste 200 soorten planten en 50 soorten dieren die direct bedreigd worden door hun gebruik in traditionele medicijnen. Hiervan zijn er respectievelijk 50 en 20 internationaal beschermd onder de CITES-wetgeving. De overige hebben enkel een nationale of helemaal geen beschermde status. Bekende voorbeelden zijn traditionele Aziatische medicijnen met producten van katachtigen (tijger, luipaard), ivoor en orchideeën. Misschien minder bekend, maar des te meer verhandeld, zijn gedroogde zeepaardjes en de schubben van ‘pangolins’ of schubdieren.

Een doortastende monitoring en controle van de handel in TAM is noodzakelijk om het voortbestaan van ‘populaire’ soorten te garanderen en zo te vermijden dat ze tot op de rand van uitsterven komen in bepaalde gebieden. Om dit te kunnen doen, hebben douane mensen en anderen die de wetgeving moeten handhaven voldoende en actuele kennis nodig over de verhandelde soorten. Ruwe producten kunnen door hun herkenbaarheid relatief gemakkelijk in beslag genomen worden, maar verwerkte producten zoals pillen, zalven en oliën maken controle veel moeilijker. Zeker omdat de verpakkingen vaak enkel Aziatische merknamen en tekens vermelden. Gelukkig zijn er tegenwoordig wel methodes voorhanden om ook deze TAMs als verboden aan te stippen. Na jarenlang in de praktijk gestaan te hebben ontwikkelde de Nederlandse expert Jaap Reijngoud, een interactieve database die de tekst op de verpakkingen linkt aan de wetenschappelijke naam van de ingrediënten. Als ook dit echter niet mogelijk blijkt, zal men zijn toevlucht moeten zoeken tot DNA-analyses, die door de technologische vooruitgang stilaan minder tijdrovend en duur worden.

WWF België ondersteunt ook projecten om de stroperij en de handel in de herkomstlanden tegen te gaan. Lees meer over ons werk tegen stroperij en illegale handel.