Als mensen zien we onszelf graag als superieure wezens in het dierenrijk. Maar waar halen we die overtuiging vandaan? Het is niet alsof we dagelijks het gewicht van 14 Afrikaanse olifanten tillen, onsterfelijk zijn, of temperaturen van 150 °C overleven. Toch? Er zijn andere diersoorten die dit wél kunnen. Wij maakten een lijstje van dieren die ons als mensen even op onze plaats zetten.

De octopus, de sterspeler

Eén – weliswaar slap – lichaam, één bek, drie harten, negen hersenen – één in zijn hoofd en één in elk van zijn acht tentakels: aanschouw de octopus (Octopus Vulgaris). Een onmiskenbaar fascinerend dier dat van kleur en textuur kan veranderen, objecten kan gebruiken als harnas of onderdak, snel kan leren en zelfs grappen kan uithalen! Zo werden bezoekers aan het aquarium van Coburg (Duitsland) verrast door onophoudelijke stroomonderbrekingen. Later bleek dat de octopus zich al die tijd aan het amuseren was door water op de schijnwerpers te spugen om kortsluitingen te veroorzaken. En dat enkel en alleen omdat hij graag mensen in paniek zag…

De kwal, de onsterfelijke

In de warme wateren van de Caraïbische zee verstopt zich een onsterfelijke diersoort! Deze kleine “onsterfelijke” kwal (Turritopsis nutricula) wordt niet groter dan 5 millimeter, bestaat voor 98% uit water en heeft honderden tentakels om zijn aanvallers mee te steken. Hij wordt geboren als poliep (kleine larve) en groeit uit tot een uitgestrekte kwal die op zijn beurt weer nieuwe poliepen aanmaakt. Maar het bijzondere aan deze kwal is dat het zijn cellen regenereert vooraleer het zijn laatste “adem” uitblaast. Zo wordt het weer een poliep en is het weer klaar voor een tweede overlevingsronde! Door de klimaatopwarming blijven er steeds minder van zijn vijanden en roofdieren (en dus de enige echte dreigingen voor het dier) over en nemen de kwallen alsmaar toe. Zullen zij als volgende de wereld overnemen?

De mestkever, de sterkste van allemaal

We zouden niet graag ruilen met het lot van de mestkever (Scarabaeus laticollis). Want, hij heeft zijn naam niet gestolen. Het dier is namelijk een Coprofaag: wat betekent dat het zich bijna uitsluitend voedt met allerlei soorten uitwerpselen. Dat niet alleen, hij maakt er ook gezellige schuilplaatsen van. In die kleine cocon van mest paart hij en brengt hij zijn larven groot. Om te bouwen aan dat nest, verplaatst hij de grote ballen mest met zijn achterpoten… Voor ons zou het niet het meest praktische transportmiddel zijn, maar de mestkever vindt er zijn weg mee en met rede: het is het sterkste dier ter wereld dat het equivalent van 1200 keer zijn eigen gewicht kan verplaatsen! In verhouding betekent dat dat wij mensen elke dag 14 Afrikaanse olifanten zouden dragen…  

De spin, kampioen van de walgelijke camouflage

Een gelukkig leven leid je buiten de spotlights: dat heeft de kleine spin Cyclosa Ginnaga, die in Zuidoost-Azië en Australië leeft, goed begrepen. Om zichzelf te beschermen voor haar roofdieren zoals bijen, vermomt ze zich… als vogelpoep. Op haar web creëert ze een witte massa zijde waarop ze zich nestelt. Vanop een afstand lijkt het net echt! Dit biedt twee voordelen voor de spin: roofdieren kijken er niet naar om en haar prooi is zich van geen kwaad bewust. Twee vliegen in één drol!

De Republikeinwever, de vooruitstrevende vogel in zijn habitat

De Republikeinwever (Philetairus socius), die deel uitmaakt van de grote zangfamilie, leeft in zuidelijk Afrika. Dit gevederde dier bouwt de grootste nesten ter wereld. Wie kijkt, kan nesten tussen de vier en zeven meter lang spotten, die geschikt zijn voor maximaal 500 vogels! Deze bouwwerken gaan generatieslang mee en huisvesten zowel babyvogels als ouderen. Ze leven samen volgens één fundamentele overtuiging: elkaar helpen. Zo wordt er gezamenlijk op de kleintjes gelet, worden de kamers en gangen van het nest onderhouden en wordt er de wacht gehouden tegen de vijand. Stuk voor stuk doen ze het samen als gemeenschap! Daar kunnen we nog iets van leren…

Zeekomkommers, recycleerders van de diepte

Op het eerste gezicht heeft de zeekomkommer (Holothuroidea) niet het winnende lot getrokken: hij heeft een belachelijke naam, ziet eruit als een grote zachte worm met kleine pootjes, is een slechte zwemmer en beweegt onvoorstelbaar traag… Maar schijn bedriegt! Want onze zeekomkommer is dé held van de ecologie. Het is namelijk de ultieme restjeseter: hij eet het afval van andere dieren, kleine paddenstoelen of planten, en spuwt schoon zand zo weer uit. De zeekomkommer is dus absoluut onmisbaar voor zijn ecosysteem! Bovendien heeft het weinig roofdieren als vijand: zoals zo vaak zijn mensen de grootste dreiging. Vooral in Azië wordt het dier met duizenden tegelijk bevist om omgevormd te worden tot voedsel of medicijn.

Het beerdiertje, de kleine onoverwinnelijke

Hij wordt niet groter dan een millimeter lang en toch is het beerdiertje (Tardigrada) een van de meest verbazingwekkende dieren ter wereld: het is een extremofiel. Dit betekent dat het kan leven en overleven in zeer vijandige omstandigheden. Hiervoor kan het in "cryptobiose" terechtkomen, een toestand van tijdelijke kunstmatige dood, waardoor het diertje bestand is tegen temperaturen van -272°C tot + 150°C. Sommige bevroren beerdiertjes, van meer dan 2000 jaar oud, kwamen bij kamertemperatuur zelfs terug tot leven. Natuurlijk zijn deze beestjes daardoor het doelwit van allerlei wetenschappelijke experimenten. Zo leeft er al drie jaar een kolonie beerdiertjes in een sonde op de maan. Daar wachten ze op ons om ze terug te brengen naar hun eigen planeet. Een planeet die bevolkt is door mensen zonder superkrachten…