Als de huidige groei van plasticvervuiling in de oceaan doorzet, zal plasticvervuiling leiden tot aanzienlijke ecologische risico's. Sommige hotspots hebben de alarmerende drempels van plasticconcentratie al overschreden. Een risico voor soorten, de productiviteit van mariene ecosystemen, koraalriffen, mangroven en natuurlijk voor de hele planeet. We roepen landen op om snel een wereldwijd juridisch bindend verdrag tegen plasticvervuiling aan te nemen tijdens de Milieuvergadering van de Verenigde Naties om deze crisis in te dammen. 

WWF heeft een synthese van 2590 studies gemaakt over de impact en schaal van plasticvervuiling op soorten en ecosystemen in de oceaan. Deze samenvatting toont aan dat de voorspelde groei van plasticvervuiling veel gebieden onderhevig zal maken aan ecologische risico’s die de huidige maatregelen om de biodiversiteit er te beschermen en vermeerderen zullen schaden als er geen actie wordt ondernomen om de plasticproductie te stoppen.  

Tegen het einde van de eeuw kan de hoeveelheid mariene microplastic tot 50 keer toenemen. Mariene gebieden groter dan tweeënhalf keer Groenland, kunnen de ecologisch gevaarlijke drempels van microplasticconcentratie overschrijden. Dit is gebaseerd op prognoses dat de productie van plastic meer dan verdubbelt tegen 2040, wat resulteert in een verviervoudiging van plastic afval in de oceaan in 2050.

Overschrijding van de plasticvervuilingsdrempel al op verschillende plaatsen bereikt

Concentraties van microplastics boven de "kritische drempel" zijn al waargenomen in verschillende regio's van de wereld zoals de Middellandse Zee, de Oost-Chinese Zee, de Gele Zee en het Arctische zee-ijs. Boven deze kritische drempel kunnen zich aanzienlijke en onherroepelijke ecologische risico's voordoen voor soorten en ecosystemen.

“Alle bewijzen suggereren dat plasticvervuiling van de oceaan onomkeerbaar is. Eenmaal verspreid in de oceaan, is plastic afval bijna niet meer terug te vinden. Het degradeert gestaag en dus zal de concentratie van micro- en nanoplastics decennialang blijven toenemen. Plasticvervuiling vermijden is veel effectiever dan achteraf opruimen. Als overheden, industrie en samenleving nu eensgezind handelen, kunnen ze de plasticcrisis nog steeds beperken", zegt Heike Vesper, Director Marine Programme, WWF Duitsland. 

Plasticvervuiling, een bedreiging bovenop alle anderen

Bijna elke soort is ondertussen waarschijnlijk in aanraking gekomen met plastic. De negatieve effecten van plasticvervuiling zijn al waarneembaar in de meeste soortengroepen. Ook de productiviteit van verschillende van 's werelds belangrijkste mariene ecosystemen, zoals koraalriffen en mangroven, lopen aanzienlijk gevaar. 

Waar andere bedreigingen zoals overbevissing, opwarming van de aarde, eutrofiëring of scheepvaart overlappen met hotspots van plasticvervuiling, worden de negatieve effecten versterkt. Voor de reeds bedreigde soorten in deze hotspots, zoals monniksrobben of potvissen in de Middellandse Zee, is plasticvervuiling een extra stressfactor die deze populaties tot uitsterven kan drijven. 

“Onderzoek werkt als een zaklamp waarmee we lichtstralen in de duisternis van de oceaan werpen. Slechts een fractie van de effecten is geregistreerd en onderzocht, maar de gedocumenteerde effecten die door plastic worden veroorzaakt, zijn zorgwekkend en moeten worden opgevat als een waarschuwingssignaal voor een veel grotere schaal, vooral met de huidige en verwachte groei in de plasticproductie," zegt Dr. Melanie Bergmann, mariene bioloog, Alfred Wegener Instituut Helmholtz Centrum voor pool- en zeeonderzoek. 

Het houdbare karakter van plastic betekent ook dat de opname van micro- en nanoplastic in de mariene voedselketen zich alleen maar zal blijven ophopen en gevaarlijke niveaus zal bereiken als we onze productie en gebruik van plastic nu niet verminderen.

Een wereldwijd verdrag, een globale en systemische oplossing tegen plastic

Deze groeiende bedreiging voor de oceaan kan alleen worden aangepakt met een efficiënte, wereldwijde en systemische oplossing. De druk op de internationale gemeenschap voor een juridisch bindend verdrag neemt toe. Meer dan twee miljoen mensen over de hele wereld hebben de WWF-petitie ondertekend, terwijl meer dan 100 bedrijven, meer dan 700 maatschappelijke organisaties en 156 landen, samen meer dan driekwart van de VN-lidstaten, ook de oproepen tot een verdrag hebben gesteund. Dit verdrag moet worden aangenomen tijdens VN-milieuvergadering 5.2 in februari. 

“Ongetwijfeld zal ongecontroleerde plasticvervuiling een factor worden die bijdraagt aan de aanhoudende zesde massa-extinctie die leidt tot wijdverbreide ineenstorting van ecosystemen en het overschrijden van veilige planetaire grenzen. We weten hoe we plasticvervuiling kunnen stoppen en we weten dat de kosten van nietsdoen ten koste gaan van onze oceaanecosystemen - er is geen excuus om een wereldwijd verdrag over plasticvervuiling uit te stellen. De uitweg uit onze plasticcrisis is dat landen akkoord gaan met een wereldwijd bindend verdrag dat alle stadia van de levenscyclus van plastic aanpakt en dat ons op weg zet om tegen 2030 een einde te maken aan de plasticvervuiling van de zee”, zegt Ghislaine Llewellyn, Deputy Oceans Lead, WWF.