In april is een internationaal team van negen wetenschappers naar Kratie, een provincie van Cambodja, vertrokken om er de biodiversiteit aan de oevers van de Mekongrivier te bestuderen. Er stond veel op het spel: als ze de aanwezigheid van het zwijnshert en andere bedreigde diersoorten konden bevestigen, zou de Cambodjaanse overheid de oprichting steunen van twee beschermde zones in een regio die ernstig bedreigd wordt. Actie was dus dringend nodig!

De wetenschappelijke missie werd op vraag van WWF-België geleid door BINCO (Biodiversity Inventory for Conservation) en was een groot succes. De regio’s Praek Prasab en Sambour, waarvoor WWF dringend het statuut van wildreservaat vraagt, hebben ware schatten aan biodiversiteit onthuld. In één van deze regio’s is ook de aanwezigheid van het zwijnshert bevestigd.

‘In de regio zijn er nog altijd prachtige wilde eilandjes, met een ongelooflijke biodiversiteit en buitengewoon vriendelijke en gastvrije lokale gemeenschappen.’
Merlijn Jocque, verantwoordelijke voor de wetenschappelijke missie ondernomen door BINCO in de provincie Kratie.

Van dit kleine, onbedeesde hert werd lang gedacht dat het verdwenen was uit Cambodja, tot het plots opgemerkt werd in 2006, en onlangs opnieuw in de zone van deze missie. Deze diersoort is prioritair voor de Cambodjaanse overheid. Zijn aanwezigheid is dus een erg positief signaal voor de natuur en de lokale bevolking. Merlijn Jocque leidde de expeditie en vertelt ons hoe het gesteld is met de zwijnsherten in Praek Prasab: ‘De populatie floreert behoorlijk, maar ze is geconcentreerd in een piepkleine zone bestaande uit vochtige weilanden, in de onmiddellijke nabijheid van dorpen. De aanwezigheid van de herten is uitstekend nieuws, maar hun isolement op zo’n klein territorium baart ook zorgen, want die situatie is niet houdbaar op lange termijn.’

De biodiversiteit is van de partij

De studie heeft ook de aanwezigheid aangetoond van tientallen soorten reptielen en amfibieën, en niet minder dan 219 vogelsoorten. Onder andere ook de ernstig bedreigde witschouderibis. Diens aanwezigheid alleen al rechtvaardigt de bescherming van de laatste ongeschonden wouden in het natuurreservaat van Sambour. Er werden nog andere zeldzame of bedreigde vogels gespot, met name in de zone waarin de zwijnsherten leven. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de grote beo en de shamalijster, twee vogels die zeldzaam zijn geworden door de handel in kooivogels. Nog een belangrijke ontdekking: een tot op heden onbekend genus van mierenetende spin. Zij vormt het levende bewijs dat de bescherming van natuurlijke habitats ook leidt tot het behoud van soorten die we nog niet kennen.

Meerdere bedreigingen

De overstroomde wouden en vochtige weilanden van de Mekong vormen ware schatten van wildleven. Maar die rijkdom wordt nu bedreigd door landconcessies, grote infrastructuur- en mijnbouwprojecten, stroperij en de handel in wilde dieren. Deze situatie weegt zwaar op het bos, maar ook op de lokale gemeenschappen die ervan afhangen om te overleven. Bij zijn aankomst werd Merlijn Jocque getroffen door de situatie: ‘Er zijn overal mensen en het merendeel van het woud is verdwenen.’ Door de economische ontwikkeling en de enorme concessies die aan grote bedrijven worden verleend, deelt een steeds grotere bevolking haar leefomgeving met een steeds kleiner wordend bos. Aangezien deze bevolking het bos exploiteert als bron van voedsel en inkomen, wordt de druk op het ecosysteem ondraaglijk.

‘We willen het woud beschermen tegen grote boskapprojecten en tegelijkertijd de lokale gemeenschappen ondersteunen bij het duurzame beheer en de valorisatie van hulpbronnen.’
Jerome Laycock, programmaverantwoordelijke bij WWF-België. 

Voor de natuur, voor de mensen

Om deze groeiende druk het hoofd te kunnen bieden, heeft WWF-België een tweeledige strategie voor de regio opgesteld, ondersteund door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking (DGD). Jerome Laycock is verantwoordelijk voor het programma. ‘We willen het woud beschermen tegen grote boskapprojecten en tegelijkertijd de lokale gemeenschappen ondersteunen bij het duurzame beheer en de valorisatie van hulpbronnen’, legt hij uit. De ontwikkeling van het ecotoerisme is een voorbeeld van de mogelijkheden. Merlijn Jocque herinnert ons eraan dat het project des te dringender is ‘omdat er in de regio nog altijd prachtige wilde eilandjes zijn, met een ongelooflijke biodiversiteit en buitengewoon vriendelijke en gastvrije lokale gemeenschappen.’ Op basis van de resultaten van deze studie is WWF vastbesloten om haar inspanningen te verdubbelen om dit paradijs de rust te geven die het verdient.