Zürich, Zwitserland – Op 11 december publiceert WWF de ‘Sustainable Financial Regulations and Central Bank Activities Assessment’ voor 2025 (SUSREG 2025). Voor de eerste keer werd de Nationale Bank van België opgenomen in deze omvangrijke studie samen met 49 andere van de belangrijkste centrale banken ter wereld. Het rapport waarschuwt dat de belangrijkste oorzaken van natuurvernietiging (bv. klimaatverandering of veranderingen in het gebruik van land, zoet water en zee) nog steeds onvoldoende worden aangepakt in de financiële regelgeving en het toezicht. Nochtans zetten vooraanstaande centrale banken en financiële toezichthouders wel belangrijke stappen.  

De vijfde editie van de wereldwijde benchmarkoefening evalueert hoe klimaat-, natuur- en sociale risico's worden geïntegreerd in de centrale banksector, de financiële regelgeving en het toezicht. Ze wordt jaarlijks uitgevoerd door het ‘Greening Financial Regulation Initiative’ van WWF. 

Het rapport benadrukt het belang van een volledigere integratie van natuurgerelateerde risico's, het activeren van belangrijke macroprudentiële instrumenten en het afstemmen van kapitaalregels op de milieu-impact, naast het creëren van een duidelijk en consistent kader voor openbaarmaking van transitieplannen. Nu 2030 snel nadert en er minder dan vijf jaar resteert om de wereldwijde klimaat-, natuur- en ontwikkelingsdoelen te realiseren, is daadkrachtige regelgeving essentieel om de financiële sector te begeleiden naar een netto-nul, natuurvriendelijke en sociaal rechtvaardige toekomst. 

Sommige centrale banken en financiële toezichthouders in Europa en het Zuiden tonen een sterke toezichtsopvolging en opmerkelijke vooruitgang in het beter afstemmen van sectoren op hun verwachtingen. Financiële regelgevers en toezichthouders in rechtsgebieden zoals Bank Negara Malaysia en de Europese Centrale Bank laten duidelijke vooruitgang zien in hun toezichtsopvolging, wat illustreert hoe effectief toezicht tot zinvolle verbeteringen kan leiden.  

De Nationale Bank van België: meer scenario-analyses en handhaving nodig. 

België, als onderdeel van de EU en het Eurosysteem, heeft een relatief sterk bankentoezicht op klimaat-, milieu- en sociale risico's. Dat is met name op basis van de richtsnoeren van de Europese Banking Autoriteit (EBA) voor het beheer van ESG-risico's uit 2025 en de huidige toezicht verwachtingen van het SSM (Single Supervisory Mechanism, het  beleidskader voor het prudentieel toezicht op banken in de eurozone) op basis van de ECB-gids inzake klimaat- en milieurisico's. Net als in andere rechtsgebieden wordt de meeste vooruitgang geboekt op het gebied van microprudentieel toezicht en openbaarmakingsvereisten, terwijl macroprudentiële maatregelen – zoals systeemrisicobuffers en blootstellingslimieten – nog niet worden ingezet voor klimaat- of natuurgerelateerde risico's in zowel de bank- als de verzekeringssector.  

WWF beveelt aan dat de Belgische Toezichthouders klimaat- en natuurgerelateerde scenarioanalyses uitvoeren om de systeem-brede gevolgen van milieuschokken voor zowel banken als verzekeraars beter te begrijpen en de paraatheid voor opkomende risico's voor de financiële stabiliteit te versterken. Ook blijven handhavingsmechanismen onduidelijk in België, met beperkt bewijs dat toezichthouders systematisch toezicht houden op niet-naleving in zowel de bank- als de verzekeringssector. 

Leg natuur gerelateerde risico’s bloot 

De Nationale Bank van België, als onderdeel van het Eurosysteem, houdt zich aan het collectieve standpunt inzake duurzaam en verantwoord beleggen voor in euro gedenomineerde portefeuilles met een niet-monetair beleid, die door elke nationale centrale bank onafhankelijk worden beheerd.  

WWF beveelt aan dat de NBB de openbaarmaking van haar portefeuille met een niet-monetair beleid versterkt door de natuurgerelateerde risico's en effecten die aan haar portefeuille zijn verbonden mee te nemen. Bovendien kan de NBB aansluiten bij opkomende ‘best practices’ door zich te verbinden tot een geleidelijke uitfasering van milieuschadelijke activa uit haar eigen beleggingsportefeuille. 

Goede praktijken wijzen de weg vooruit 

Toezichthouders in opkomende markten (waaronder Colombia, Marokko, Paraguay en Turkije) hebben ook richtlijnen opgesteld of aangescherpt voor klimaat- en ESG-risicobeheer en -informatieverstrekking. De Hongaarse Centrale Bank (MNB) heeft haar klimaatgerelateerde kader voor financiële informatieverstrekking uitgebreid met expliciete ecosysteem- en biodiversiteitsrisico's, waarbij gebruik wordt gemaakt van de WWF Risk Filter Suite om natuurgerelateerde risico's in haar valutareserves en monetaire portefeuilles te beoordelen.  

Deze goede praktijken, en vele andere die in SUSREG 2025 worden beschreven, tonen duidelijk aan dat vooruitgang niet alleen mogelijk is, maar ook al gaande is. De monetaire, toezichthoudende en beleidsinstrumenten die nodig zijn om de resterende lacunes te dichten, zijn reeds beschikbaar en kunnen met succes worden ingezet. 

Tegelijkertijd identificeert het rapport verschillende belangrijke gebieden waar verdere actie nodig is: 

• Belangrijke factoren die natuurgerelateerde risico's veroorzaken (zoals biodiversiteitsverlies, aantasting van de oceanen en waterstress) worden in de financiële regelgeving nog steeds grotendeels over het hoofd gezien. Het integreren ervan in regelgevingskaders is essentieel om de volledige omvang van systeem-brede kwetsbaarheden in kaart te brengen. 

• Macroprudentiële instrumenten worden nog steeds onvoldoende benut, hoewel ze essentieel zijn voor het beheer van systeem-brede risico's. Instrumenten zoals de systeemrisicobuffer (SyRB) en blootstellingslimieten worden nog steeds zelden geactiveerd. 

• De verwachtingen van toezichthouders ten aanzien van klimaat- en natuurrisico's nemen toe, maar de handhaving blijft zwak, met weinig follow-up bij niet-naleving wanneer financiële instellingen tekortschieten.  

• Groene taxonomieën nemen toe in populariteit, maar zonder verplichte openbaarmakingen is hun impact op kapitaalherleiding beperkt. 

Maud Abdelli, hoofd van het WWF Greening Financial Regulation Initiative, zei: "De uitkomst van COP30 onderstreept de urgentie van de bevindingen van de SUSREG 2025. Omdat wereldwijde onderhandelingen nog steeds tekortschieten in het leveren van duidelijke routekaarten voor de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen en het stoppen van ontbossing, zullen centrale banken en financiële toezichthouders steeds meer moeten ingrijpen om ervoor te zorgen dat klimaat- en natuur risico's correct worden geïdentificeerd, geprijsd en beheerd. Zij spelen een cruciale rol bij het versterken van het vermogen van het financiële systeem om de veerkracht op te bouwen die nodig is om deze versnellende schokken te weerstaan." 

Siti Kholifatul Rizkiah, WWF SUSREG Lead, zei: "We moeten een echt voorzorgsbeginsel hanteren ten aanzien van klimaat- en natuurrisico's. De kosten van inactiviteit zullen de kosten van vroegtijdig ingrijpen ruimschoots overtreffen. Het financiële systeem kan niet langer doen alsof milieuschadelijke activa een laag risico vormen wanneer het tegendeel bewezen is. Nu daadkrachtig optreden is niet alleen een strategische plicht voor het bedrijfsleven, maar ook een sleutel tot het ontsluiten van de opkomende groene kansen en het veiligstellen van toekomstige economische groei." 

EINDE 

Noten voor de redactie 

• In het algemeen schetst het SUSREG 2025-rapport duidelijke, uitvoerbare stappen die financiële autoriteiten kunnen nemen: 

• Versterk de integratie van natuur in centrale banken en financieel toezicht door deze te verankeren in monetaire beleidsinstrumenten en concrete verwachtingen te stellen aan financiële instellingen – waaronder welke natuurgerelateerde risico's moeten worden geïdentificeerd, welke gegevens moeten worden verzameld, hoe deze risico's moeten worden gemeten en welke due diligence-normen moeten worden toegepast; 

• Implementeer de macroprudentiële toolkit, inclusief stresstests, kapitaalbuffers en blootstellingslimieten, om klimaat- en natuurrisico's voor het hele systeem te voorkomen en te monitoren; 

• Versterk openbaarmakings- en transitieplannen voor bedrijven en financiële instellingen om transparantie en verantwoording te waarborgen; 

• Maak milieuschadelijke activa duurder in kapitaalregels om hun werkelijke risico's te weerspiegelen; 

• Mobiliseer groene en transitiefinanciering en profileer duurzame financiering als een belangrijke groeimogelijkheid voor de financiële sector; 

• Verbeter de nationale en internationale coördinatie door commissies voor groene financiering op te richten die de nationale transitieroutekaart coördineren en door jurisdictie-overschrijdende platforms op te zetten voor kennisdeling en capaciteitsopbouw. 

• Over de WWF SUSREG-beoordeling: 

• In 2021 lanceerde WWF de eerste beoordeling van Sustainable Financial Regulations and Central Bank Activities (SUSREG) om te evalueren hoe milieu- en sociale risico's worden geïntegreerd in regelgevende en toezichthoudende praktijken, evenals in centrale bank- en andere financiële activiteiten die de heroriëntatie van financiële stromen naar duurzamere praktijken ondersteunen. 

• Het doel van de beoordeling is om centrale banken en financiële toezichthouders te helpen hun beleid te toetsen aan opkomende regionale en wereldwijde goede praktijken, met als algemeen doel om financiële stromen te heroriënteren naar duurzame praktijken en de kredietverlening, acceptatie en investeringen te beperken voor de meest milieuschadelijke bedrijven en sectoren, ter ondersteuning van een netto nul-economie die positief is voor de natuur.  

• De beoordeelde landen zijn voornamelijk lid en waarnemer van het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS), de International Association of Insurance Supervisors (IAIS) en het Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System (NGFS). Beoordelingen worden jaarlijks gepubliceerd, met een bijbehorend jaarverslag. 

• De beoordeling van dit jaar omvat 50 rechtsgebieden voor centrale banken, 46 voor verzekeringen en 12 voor kapitaalmarkten – goed voor meer dan 89% van het wereldwijde bbp en 75% van de wereldwijde emissies. De reikwijdte wordt verbreed door kapitaalmarkten aan de beoordeling toe te voegen en een nieuwe thematische focus te introduceren op ontbossing, zoetwater en de gezondheid van de oceaan. Dit onderstreept de toenemende relevantie van natuurgerelateerde risico's en de dreiging van een bijna-omslagpunt voor de financiële stabiliteit. 

• Bezoek het online platform SUSREG Tracker van WWF voor de resultaten per land: http://susreg.panda.org/  

Linken: 

• Het volledige rapport, inclusief de volledige bevindingen, conclusies en aanbevelingen van de SUSREG Tracker-beoordeling, kan hier worden gedownload (LINK).  

• De samenvatting kan hier worden gedownload (LINK). 

• WWF's Greening Financial Regulation Initiative (GFRI) 

• WWF's Greening Financial Regulation Initiative streeft ernaar klimaat- en milieurisico's centraal te stellen in het financiële systeem.  

• Met dit initiatief wil WWF het verband aantonen tussen financiële risico's en milieurisico's zoals klimaatverandering, waterschaarste en afname van biodiversiteit, en beleidsmakers, centrale banken en financiële toezichthouders aanspreken op de noodzaak om deze risico's te integreren in hun mandaten en activiteiten.  

• WWF biedt hiermee de nodige tools, wetenschappelijk onderzoek, beoordelingen en ondersteuning om de ambities op de wereldwijde beleidsagenda voor duurzame financiering te versterken. 

• Meer informatie: www.panda.org/gfr