Brussel, 8 november 2024 - Alleen al in de afgelopen maand oktober kreeg de wereld af te rekenen met een lange lijst vernietigende weersfenomenen, denk aan storm Boris, orkaan Oscar of de overstromingen in Valencia. Telkens is het menselijk leed enorm, de economische schade immens en de wetenschap kristalhelder: extreem weer zal vaker voorkomen en intenser zijn. Om ons daarop voor te bereiden en nóg erger te vermijden, is geld nodig. Over dat geld onderhandelen de landen vanaf maandag 11 november tijdens COP29 in Bakoe, Azerbeidzjan.   

2024 is op weg om het warmste jaar ooit gemeten te worden en het record van 2023 te breken. De wereld is gevaarlijk uit koers om de afgesproken klimaatdoelen te halen. Maatregelen die tot nu toe genomen werden, zijn ontoereikend om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis te voorkomen. Als enkel de huidige beloften nagekomen worden, zal de opwarming stijgen tot minstens 2,6 à 2,8°C, staat te lezen in het zopas gepubliceerde rapport van het UN Environment Programme (UNEP). De klimaatverandering gaat sneller dan wij. We zitten op het pad naar meer en grotere klimaatcatastrofen.  
 
COP29, de VN-klimaatconferentie die maandag van start gaat, komt dan ook op een erg belangrijk moment. De komende twaalf maanden moeten landen nieuwe nationale klimaatplannen indienen. Die plannen bepalen hoe en aan welk tempo de klimaatcrisis de komende vijf jaar aangepakt wordt.   

Uitstoot afbouwen  

Het goede nieuws is dat de oplossingen er zijn. Maar zonder de gepaste financiering kunnen die oplossingen niet met de nodige snelheid en op de nodige schaal worden ingezet. Wereldwijd vloeit jaarlijks zo’n 7.000 miljard dollar naar subsidies voor fossiele brandstoffen. In België gaat het over zo’n 15 miljard euro per jaar. Die subsidies voor fossiele brandstoffen afbouwen, biedt de nodige financiële ademruimte om te investeren in klimaatmitigatie en -adaptatie.

Om de opwarming van de aarde tot maximaal 1,5°C te beperken, moet de wereldwijde uitstoot tegen 2030 met 43% zijn verminderd, tegen 2035 met 60% en tegen 2050 moet hij netto nul bedragen. ‘De meest effectieve manier om die uitstoot snel te verminderen, en om ons te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering, is het electrificeren van de samenleving en de economie, gecombineerd met investeren in natuur’, vertelt Koen Stuyck, beleidsmedewerker klimaat bij WWF-België.    

Onomkeerbare gevolgen 

De natuur is onze grootste bondgenoot. Niet enkel voor schone lucht, proper water en gezonde voeding, maar ook voor het aanpakken van de klimaatcrisis. Natuur remt de opwarming van de aarde af, maar de ecosystemen die daar zo’n voorname rol in spelen, staan vandaag zwaar onder druk. We naderen zelfs gevaarlijke kantelpunten: als ecosystemen zodanig beschadigd raken dat ze hun functie niet meer kunnen vervullen, kan dat leiden tot onomkeerbare gevolgen voor mens en natuur. Dat staat uitvoerig beschreven in het recente WWF Living Planet Report.  
 
Indien het verlies aan biodiversiteit zo doorgaat, zullen we de klimaatopwarming niet kunnen stoppen. En als we er niet in slagen om de opwarming te stoppen en te beperken tot 1,5°C, zal de biodiversiteit alleen maar nog verder uitgehold worden. Beide negatieve trends versterken elkaar. ‘Natuurherstel moet tijdens COP29 dan ook mee bovenaan de agenda staan’, onderstreept Koen Stuyck. 

Uit het IPCC AR6-rapport blijkt dat we de financiële middelen tegen 2030 3 tot 6 keer moeten verhogen om de opwarming te beperken tot minder dan 1,5°C. Landen moeten hun financiering daarom aanzienlijk opschroeven en tijdens COP29 toewerken naar een akkoord over een ambitieuze nieuwe doelstelling voor klimaatfinanciering. 'We zullen daar met z'n allen de vruchten van dragen, met talloze terugverdieneffecten en vermeden kosten van ontsporende klimaatextremen', legt Koen Stuyck uit.  

European Investment Bank 

Dat de synergie tussen klimaat- en biodiversiteitsplannen versterkt moet worden, begint gelukkig door te dringen in verschillende sectoren. Zo maakte de European Investment Bank vorige week bekend dat ze – in samenwerking met WWF – fondsen zal mobiliseren voor op de natuur gebaseerde oplossingen op grote schaal.  
 
Nu moeten ook politici, tijdens COP29, goed begrijpen dat de klimaat- en biodiversiteitscrisis onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar. ‘In hun nationale klimaatplannen moeten de landen daarom ten volle inzetten op natuurherstel en ecosysteemdiensten’, besluit Koen Stuyck.

COP29: 5 prioriteiten van WWF

1. Een akkoord over een nieuwe, globale financiële doelstelling die het mogelijk maakt om 1) de klimaatopwarming te beperken tot netto 1,5°C en 2) de gevolgen van de klimaatcrisis aan te pakken. 
     

2. Aantoonbare vooruitgang op het vlak van nieuwe nationale bijdragen (Nationally Determined Contributions) die de klimaatopwarming beperken tot 1,5°C en de rechtvaardige transitie verzekeren weg van fossiele brandstoffen.  
    

3. Nieuwe financiële engagementen van landen, in het bijzonder voor 1) adaptatie, verlies en schade, en 2) voor het nakomen van reeds gemaakte financiële beloften. 
     

4. Politieke signalen van groeiende internationale samenwerking (bv. G20 en internationale financiële instellingen), waaruit blijkt dat de klimaatverandering aanpakken een topprioriteit is op mondiaal en nationaal niveau.  
    

5. Oprichting van een werkgroep Klimaat en Natuur om eerdere COP-besluiten te implementeren waarin het belang van natuur binnen klimaatactie erkend wordt, en om de afstemming op het Global Biodiversity Framework te bevorderen.  

COP29 vindt plaats van maandag 11 tot vrijdag 22 november 2024.