Plastic, klimaat, biodiversiteit, energie... Deze zomer was er goed en slecht nieuws over deze thema’s. Zo mislukte de onderhandelingen over het plasticverdrag, is de Europese natuurwetgeving bedreigd en braken er nieuwe klimaatrecords. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: hernieuwbare energie blijft toenemen, giraffen krijgen een betere classificatie, en het hooggerechtshof erkent de verantwoordelijkheid van staten voor de klimaatcrisis. Blik terug op een drukke en interessante zomer! 

1. Nog steeds geen globaal verdrag tegen plasticvervuiling 

Sinds de jaren 1980 is er 150 miljoen ton plastic in de oceaan terechtgekomen, de productie van plastic zou tegen 2060 verdrievoudigen, en vandaag wordt slechts 10 % van het plastic gerecycleerd... Het is dus hoog tijd voor globale afspraken die dit probleem aanpakken. 

Deze zomer werd door 184 landen in Genève opnieuw geprobeerd om tot een verdrag te komen, nadat de onderhandelingen in Zuid-Korea vorig jaar mislukten. Maar helaas, ook dit keer kon er geen compromis gevonden worden tussen de twee kampen die elk een andere oplossing voorstellen: Aan de ene kant heb je de ambitieuze landen waaronder de hele EU, Canada, Australië, verschillende landen in Latijns-Amerika, Afrika en de eilanden. Zij willen het probleem holistisch aanpakken van de productie tot de verspreiding van microplastics, die het meest zorgwekkend zijn voor de gezondheid.  

Aan de andere kant staan de “olieproducerende” landen waaronder Rusland, Saoedi-Arabië, Iran, Koeweit en de Verenigde Staten. Zij wijzen elke beperking van hun productie af. Plastic is namelijk ook een afgeleide van ruwe olie en de basis van de kunststofindustrie. Deze groep zegt dat enkele verbeterde afvalverwerking het probleem voldoende zou oplossen.  
 
Met WWF roepen we op om het beslissingsproces te veranderen, er staat te veel op het spel voor onze planeet. De grote meerderheid van landen uit alle hoeken van de wereld is bereid om tot een daadkrachtig verdrag tegen plasticvervuiling te komen, laten we dus een kader scheppen waarin dit mogelijk wordt.

2. Er zijn vier soorten giraffen in plaats van één  

Sinds de classificatie van Linnaeus in 1758 (de eerste classificatie van levende organismen) beschouwen wetenschappers de giraf als één soort. Ze werden wel onderscheiden in 9 ondersoorten. Dankzij genetische, biogeografische en morfologische analyses hebben onderzoekers een nieuwe diversiteit aan het licht gebracht bij dit iconische savannedier.    

515 schedels uit alle hoeken van Afrika werden onderzocht, en de conclusie is duidelijk: giraffen zijn in werkelijkheid vier verschillende soorten. Vanaf deze zomer onderscheiden we:  

• De noordelijke giraf (Giraffa camelopardalis), de meest bedreigde soort, die tot dan toe als de enige soort werd beschouwd – komt voor in Niger en Tsjaad;   

• De Masai-giraf (Giraffa tippelskirchi), met zeer onregelmatige vlekken – Leeft in Tanzania en Kenia;   

• De netgiraf (Giraffa reticulata), met geometrische vlekken – Leeft in Noord-Kenia;   

• De zuidelijke giraf (Giraffa giraffa) – Komt voor in Namibië, Zuid-Afrika en Botswana.  

Elke soort heeft eigen fysieke kenmerken en ecologische voorkeuren, leeft in een eigen verspreidingsgebied en wordt geconfronteerd met verschillende bedreigingen. Ook hun beschermingsstatus varieert sterk van soort tot soort: zo telt de noordelijke giraf slechts 7.000 exemplaren. Zijn zuidelijke neef telt er tien keer zoveel.   

Deze nieuwe classificatie is dus zeer goed nieuws voor hun bescherming: ze maakt een nauwkeurigere monitoring per soort mogelijk en laat een aangepaste beschermingsstrategie in functie van de lokale context toe. Natuurbehoud staat nooit stil!  

3. Hittegolven, branden, droogtes: nieuwe records in Europa  

Het is onmogelijk om terug te blikken op de zomer zonder de hittegolven, branden en droogtes te benoemen die opnieuw een groot deel van Europa hebben getroffen. Sinds 2023 weten we dat ons continent sinds de jaren 1980 twee keer zo snel opwarmt als het wereldwijde gemiddelde. De gebeurtenissen van deze zomer illustreren eens te meer deze onheilspellende constatering. In juni registreerde Frankrijk een temperatuur die 3,3°C hoger lag dan de gemiddelde temperatuur. Portugal brak eind juni een nieuw record met een temperatuur van 46,6°C in Mora. Bosbranden hebben in Europa 360.000 hectare verwoest, met 1.478 brandhaarden in 2025, tegenover 1.030 in 2024. 
 
Daarom is het volgende nieuwsbericht zeer welkom:  

4. Het Internationaal Gerechtshof bevestigt de verantwoordelijkheid van staten om de klimaatcrisis aan te pakken 

Het Internationaal Gerechtshof, de hoogste rechtbank ter wereld, heeft in juli in een historisch advies de verantwoordelijkheid van staten om actie te ondernemen tegen de klimaatcrisis bevestigd en verduidelijkt. Bij niet-naleving mag de straffeloosheid van staten niet zonder gevolgen blijven.  

Concreet benadrukt het Internationaal Gerechtshof de verplichting om maatregelen te nemen die de uitstoot van broeikasgassen verminderen en die aanpassing aan de klimaatverandering bevorderen, maar ook om bijvoorbeeld “aanzienlijke schade aan het milieu te voorkomen”. Een andere opmerkelijke paragraaf is dat het Hof de bescherming van het klimaat beschouwt als een voorwaarde voor de bescherming van de mensenrechten. Elke schending van deze verantwoordelijkheden vormt “een internationaal onrechtmatige daad die aansprakelijkheid met zich meebrengt”. 

Dankzij dit advies, dat als tastbaar precedent kan dienen, kunnen er nu nieuwe rechtszaken over het klimaat worden aangespannen. WWF heeft een suggestie aan dit advies ingestuurd om de rol van natuur als bondgenoot tegen de klimaatcrisis te erkennen. 

5. Hernieuwbare energie op weg om steenkool te overtreffen  

Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zal hernieuwbare energie tegen eind 2025 – of uiterlijk in 2026 – de belangrijkste bron van elektriciteit ter wereld worden.Steenkool, dat deze plaats altijd heeft ingenomen, wordt dan van de troon gestoten.   

Zonne-energie maakt bovendien een grote sprong voorwaarts: dankzij de daling van de batterijprijzen is het nu mogelijk om in zeer zonnige regio's 24 uur per dag zonne-energie te leveren tegen een lagere prijs dan steenkool, gas of kernenergie.  

De IEA voorspelt ten slotte een ongekende versnelling: tegen 2030 zal de wereld het equivalent van 5500 kernreactoren aan nieuwe hernieuwbare capaciteit toevoegen, waarvan 80 % dankzij zonne-energie. De energietransitie is werkelijkheid aan het worden!  

6. De EU wil Europese milieuwetgeving afzwakken 

De Europese wetten die onze natuur beschermen – zoals die wet tegen geïmporteerde ontbossing en de natuurherstelwet – worden momenteel bedreigd. Onder het mom van “administratieve vereenvoudiging” overweegt de Europese Commissie deze historische verworvenheden, die dankzij een massale mobilisatie van burgers tot stand zijn gekomen, af te zwakken. Midden in de zomer heeft zij discreet een oproep gedaan tot getuigenissen. Burgers, bedrijven en organisaties hebben tot 10 september de tijd om deze wetten te verdedigen, die essentieel zijn voor de bescherming van onze natuur, onze dieren en onze gezondheid. 

Via deze link kun jij ook jouw stem laten horen aan de Commissie. Schrijf je eigen mening of neem onze tekst over. Elke stem telt om te voorkomen dat ze worden afgeschaft.