Als we 'nationale parken' horen, denken we al snel aan namen als Yellowstone in de Verenigde Staten of de Serengeti in Tanzania. Maar ook in België zijn juweeltjes te vinden die het hart van natuurliefhebbers sneller doen kloppen. Samen duiken we in het uitzonderlijke natuurlijke erfgoed van ons land.

Bijna twintig jaar geleden, in 2006, riep België zijn eerste nationaal park uit: de Hoge Kempen, in Limburg. Het duurde vijftien jaar voordat vijf andere gebieden deze prestigieuze titel kregen: twee in het Waalse Gewest en drie in Vlaanderen.

Met hun mozaïek van landschappen en hun rijke ecosystemen, hebben onze zes nationale parken tal van toeristische en ecologische troeven in handen. Naast hun schoonheid spelen ze een essentiële rol in de bescherming van de biodiversiteit en de strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering. Daarom werken we actief samen met verschillende van hen – de Semoisvallei, de Schelde, de Hoge Kempen en Bosland – aan projecten om habitats te herstellen, wilde dieren te onderzoeken en iedereen bewustmaken van de waarde van ons natuurlijk erfgoed. Ken je ze nog niet allemaal? We zetten alle nationale parken op een rijtje.

1. Nationaal Park Hoge Kempen (Limburg, Vlaanderen)

Het Nationaal Park Hoge Kempen in de provincie Limburg werd opgericht in 2006 en beslaat meer dan 12.000 hectare aan dennenbossen, paarse heidevelden, meren, heidevelden en duinen. Het is het grootste natuurreservaat van Vlaanderen en een echte hotspot voor biodiversiteit. Je vindt er maar liefst 9000 plant- en diersoorten, wat neerkomt op minstens een kwart van alle bekende soorten in Vlaanderen.

Opmerkelijke soorten: konik (paardenras), fjordenpaard, woudaap, grauwe klauwier…

Onze rol: We steunen het BeWild-fonds, dat universiteitsstudenten aanmoedigt om hun thesis rond ecologische connectiviteit en herwildering in en rond het park te schrijven.

2. Nationaal Park Semoisvallei (Namen en Luxemburg, Wallonië)

Het park, ook wel de groene long van de Ardennen genoemd, strekt zich uit over 29.000 hectare. Het bestaat uit een afwisseling van kronkelende rivieren, diepe bossen en beboste heuvelruggen. En het is onder andere de thuisbasis van de otter, die nog niet veel voorkomt bij ons. De Semoisvallei is nochtans een paradijs voor deze diersoort want er is maar liefst 690 km aan rivieren en beken. Sinds 2020 leeft er ook een lynx in de Semoisvallei. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het park geschikt is voor een duurzame lynxpopulatie.

Deze twee iconische diersoorten, de lynx en de otter, zijn heel belangrijk voor de biodiversiteit. Het zijn twee 'paraplusoorten', wat wil zeggen dat als we hen beschermen, we heel hun ecosysteem beschermen.

Opmerkelijke soorten: de otter, lynx, wilde kat, bever, ijsvogel en heel wat vleermuissoorten waaronder de zeldzame mopsvleermuis.

Onze rol: De Semois is een van onze belangrijkste partners. Onze acties zijn gericht op de bescherming van de otter en de lynx. Om hen een rijke en gezonde leefomgeving te bieden, herstellen we habitats (77 hectare hersteld in 2024), verwijderen we invasieve soorten, planten we bomen en verbeteren we13 paaigronden om de diversiteit van de rivieren te verrijken. We voeren ook landschapsstudies uit om belangrijke gebieden te identificeren die dus eerst hersteld moeten worden, maar ook om ecologische corridors aan te duiden die we moeten beschermen en om de optimale omstandigheden voor het voortbestaan van de lynx te achterhalen, in samenwerking met universitaire onderzoekscentra.

3. Bosland (Limburg, Vlaanderen)

In het Noord-Oosten van Limburg, strekt Bosland zich uit over 6.500 hectare - binnenkort 10.000 - aan bossen, heidevelden, moerassen en duinen, waaronder de bekende Lommelse Sahara. Hier leeft de enige wolvenroedel van Vlaanderen! Dit gebied heeft een rijke geschiedenis én grote biodiversiteit. Naast wolven, die na 150 jaar terugkeerden, vinden we er ook de andere leden van de Vlaamse 'Big Five' (oehoe, everzwijn, ree, vos), en de 'Magnificent7' (groengestipte kikker, lentevuurspin, boomleeuwerik, gladde slang, grote parelmoervlinder, nachtzwaluw, ijsvogel).

Opmerkelijke soorten: wolf, oehoe, groengestipte kikker, boomleeuwerik, Europese nachtzwaluw…

Onze rol: we voeren onderzoek uit om bepaalde zones in het park te herstellen en bekijken ook de mogelijkheden tot herwildering, waaronder de herintroductie van sleutelsoorten.

4. Nationaal Park Scheldevallei (Vlaanderen)

Deze parel, die langs tientallen kilometers van de Schelde ligt, beslaat zo'n 8.000 hectare tussen Gent en Antwerpen. Het is een toevluchtsoord voor trekvogels, amfibiën, vissen, waterinsecten en ... de otter!

De rivier werkt hier op een speciale manier die zeldzaam is in Europa: het waterpeil stijgt en daalt met de getijden, net als bij de zee! Twee keer per dag trekt het water zich terug uit het voorland (het gebied dat afwisselend onder en boven water staat), waardoor er een enorme moerassige voedselvoorziening ontstaat voor allerlei soorten dieren. Dit landschap, waar zoet en zout water samenkomen, verandert dus voortdurend!

Het park draagt ook bij aan de preventie van overstromingen en de opslag van koolstof dankzij zijn wetlands.

Opmerkelijke soorten: zwarte wouw, otter, bever, wulp, woudaap, purperreiger, steenarend …

Onze rol: Met het project “Otterland” werken we aan de ontwikkeling van de otter en zijn ecosysteem door zijn leefgebied te bestuderen, de biodiversiteit met camera's te observeren en aangetaste gebieden te herstellen.

5. Nationaal Park L'Entre-Sambre-et-Meuse (Namen en Henegouwen, Wallonië)

Het park ligt tussen de rivieren Samber en Maas en strekt zich uit over meer dan 22.000 hectare. Hier komen drie natuurgebieden samen en vormen zo het park: de Fagne met zijn bosrijke landschap en wetlands, de Calestienne met zijn kalkheuvels en de Ardennen met zijn oerbossen. Het park combineert dus gemengde bossen, herbestemde industriële braakliggende terreinen, vochtige weiden en diverse landbouwgebieden. Het is ook het toevluchtsoord voor 80% van de planten- en diersoorten die in Wallonië voorkomen!

Opmerkelijke soorten: de waterspreeuw, de wilde orchidee, de zwarte ooievaar en de witte ooievaar, de visdief (zeer zeldzaam in Wallonië!), de visarend, de zeearend, de blauwborst…

Onze rol: In samenwerking met Natagora beheren we de 'toegangspoort' tot het nationaal park: het meer van Virelles, een van de belangrijkste wetlands van Wallonië. Omgeven door rietvelden, vochtige weiden en eikenbossen, vormen deze 161 hectare een opmerkelijk ecosysteem.

6. Nationaal Park Brabantse Wouden (Vlaanderen)

Dit park, dat in 2023 werd opgericht, omvat het Hallerbos, het Zoniënwoud en het Meerdaalwoud, ofwel meer dan 10.000 hectare aan robuuste bossen, eeuwenoude bomen (sommige zijn meer dan 6000 jaar oud!), kronkelende rivieren en open velden. Er staan meer dan 20.000 monumentale beuken en eiken – zo groot als gebouwen van 13 verdiepingen en met een omtrek van meer dan drie meter! De drie landschappen zijn met elkaar verbonden door de natuurlijke meanders van de Dijle, de Laan en de IJse. Dit netwerk maakt het landschap weerbaar tegen klimaatveranderingen en rijk aan biodiversiteit… Een ideale groene gordel om onze hoofdstad te laten ademen.

Opmerkelijke soorten: bosanemoon, boshyacint, das, eikelmuis, geelgors …

Een belangrijk netwerk voor de natuur en voor ons

Deze zes nationale parken vormen een krachtig netwerk ten dienste van de biodiversiteit, het klimaat, de waterregulering en het welzijn van de mens. Elk park, met zijn unieke landschappen en natuurlijk erfgoed, verrijkt het Belgische ecologische netwerk. Samen met onze partners aan beide zijden van de taalgrens maken we er bastions van veerkrachtige, duurzame natuur van … die voor iedereen toegankelijk zijn.