Op 8 juni was het Wereldoceaandag. Waarschijnlijk zag je dus overal onheilspellende berichten over onze oceaan, en we kunnen niet ontkennen dat het er slecht mee gaat. Maar bij WWF willen we vooral de schoonheid en mysteries van de oceaan in de bloemetjes zetten, want we kunnen niet beschermen wat we niet kennen! Duik je met ons mee de oceaan in?

De oceaan maakt meer dan 70% van het aardoppervlak uit. Toch weten we er nog héél weinig over. Waarom? Wel ... Omdat veel van de mysteries van de oceaan op 10 km onder de zeespiegel liggen!

Je komt op het strand niet dezelfde soorten tegen als op 4.000 meter hoogte. Dat principe geldt ook voor de oceaan, die uit verschillende lagen bestaat. Voor elke laag verschilt hoeveel licht er is, hoe hoog de waterdruk is, en natuurlijk wat er in het water leeft. Elke laag is een wereld op zich. Hieronder lichten we een tipje van de sluier om je nieuwsgierigheid te prikkelen!

Epipelagische zone (0 tot 200 meter)

De naam van deze zone komt uit het Grieks en betekent 'aan de oppervlakte van de zee'. Deze zone is dus het minst diep. De epipelagische zone wordt ook wel de fotische zone genoemd, omdat er nog genoeg zonlicht in doordringt voor fotosynthese. Hier vind je het leeuwendeel van het mariene leven: van plankton en vissen over schildpadden tot zeezoogdieren zoals dolfijnen. Ook koraalriffen leven in deze laag, en vormen een essentieel leefgebied voor een waaier aan soorten.

Mesopelagische zone (200 tot 1.000 meter)

Ook wel de afotische zone, omdat – je raadt 't al – hier niet meer genoeg zonlicht komt voor fotosynthese. Hier leven vissen en ongewervelden zoals diepzeehaaien, pijlinktvissen, lantaarnvissen en bepaalde kwallen. Vaak produceren ze zelf licht. Dat heet bioluminescentie, en helpt de dieren om prooien aan te trekken of te ontsnappen aan roofdieren. In de mesopelagische zone voeden soorten zich op twee manieren: ofwel wachten ze tot er partikels uit de hogere laag naar beneden dwarrelen, ofwel gaan ze naar het wateroppervlak om te eten.

Hoe koud het water daar is? Tussen 500 en 800 meter diep is de oceaan zo'n 2°C, en veel kouder wordt het niet meer.

Bathypelagische zone (1.000 tot 4.000 meter)

In de middernachtzone zie je geen hand voor ogen: zonlicht berikt deze dieptes niet. Er is minder leven, en de soorten die er zijn, hebben zich op unieke wijze aangepast aan hun omgeving. Hier leven reuzeninktvissen, bepaalde kwallen, hengelaarvissen en schaaldieren die extreme waterdruk aankunnen en niet veel voedsel nodig hebben.

Je vindt hier ook het wrak van de Titanic. 3.800 meter diep in de Noord-Atlantische Oceaan vormt dat wrak een ecosysteem op zich: specifieke bacterieën ontbinden traag maar zeker het metaal van het schip.

Abyssopelagische zone (4.000 tot 6.000 meter)

In de 'woestijn van de oceaan' zijn de omstandigheden écht extreem: de temperatuur neigt er naar het vriespunt, het is er pikdonker, de waterdruk is intens en er zit amper zuurstof in het water. Hier leeft dus maar een handvol erg bijzondere soorten.

83% van de oceaanbodem ligt op deze diepte, en de zone maakt 60% van het aardoppervlak uit.

Hadopelagische zone (meer dan 6.000 meter diep)

In de allerdiepste gebieden van de oceaan zitten op verschillende plaatsen troggen die iets weg hebben van ravijnen. Deze zone is vernoemd naar de Griekse god van de hel, Hades, en staat daarom ook bekend als de hadale zone.

Het gaat niet om één doorlopend gebied, maar om 33 troggen in de aardkorst. Vijf daarvan zijn zelfs meer dan tien kilometer diep! Het diepste punt vind je in de Stille Oceaan: de Marianatrog is 10.924 meter diep, en heet ook wel 'Challenger Deep'.

Terug naar de oppervlakte

Zo ver als het oog reikt, maar ook zo kwetsbaar: onze oceaan staat zwaar onder druk. De helft van onze koraalriffen en mangroven – enkele van de meest productieve leefgebieden ter wereld – zijn al verdwenen. We hebben tal van cruciale vispopulaties tot het randje van uitsterven gedreven. Zo brachten we de levensmiddelen en voedselzekerheid van miljoenen mensen in gevaar, en maakten we de toekomst van ander soorten zoals zeevogels, schildpadden en dolfijnen erg onzeker.

Verontreiniging – met plastic, petroleum en agrochemische producten – schaadt onze natuur en besmet de voedselketen. En als we niet ingrijpen en de klimaatverandering de oceaan warmer en zuurder maakt, zullen de gevolgen catastrofaal zijn.

De oceaan in cijfers

💲Naar schatting bedraagt de jaarlijkse economische waarde van de oceaan 2,5 biljoen USD.
🌊 Twee derde van de wereldwijde brutoproductie uit het mariene milieu hangt af van een gezonde oceaan.
💭 De oceaan absorbeert 30% van de CO₂-uitstoot die de mens veroorzaakt.
👨‍👩‍👦 500 miljoen mensen hangen af van de zee voor voedsel.
🐠 90% van de zeevruchten wereldwijd komen uit de ambachtelijke visserij.

Laten we samen de natuur herstellen en de toekomst van al deze soorten veiligstellen.