Er komt heel wat kijken bij de bescherming van de leeuw. WWF financiert hiervoor meerdere projecten. Eén daarvan is het onderzoek naar de leeuwenpopulaties. Want als we de koning van de savanne willen beschermen, moeten we alles weten over zijn soort en zijn bedreigingen. Reis even mee met Shadrach Mwaba en zijn team tijdens een aartsmoeilijke missie: het plaatsen van gps-halsbanden rond de halzen van twee leeuwen in het nationale park van Sioma Ngwezi, in Zambia.

Shadrach Mwaba heeft een beroep waar je maar zelden van hoort: hij is ‘terreinecologist’ voor WWF in Zambia. Zijn dagelijkse taken zijn heel uiteenlopend, maar staan allemaal in het teken van de bescherming van de leeuw. Onlangs leidde hij een team naar het hart van de savanne om satelliethalsbanden te plaatsen.

Het behoud van de leeuwen begint immers bij het bestuderen van hun populaties, migraties en leefgebieden. Een gps-halsband biedt ons meer inzicht in de verplaatsingen van de leeuwen. De halsband maakt het niet alleen mogelijk om te bepalen welke cruciale leefgebieden we moeten behouden, maar helpt ons ook om mens en vee gerichter beschermen. Dankzij WWF-België en al diegenen die ons steunen, kunnen we dit waarmaken. Dank u!

De thuis van leeuwen en mensen 

Wie is bereid oog in oog te staan met een leeuw? Voor ons lijkt dit misschien beangstigend, maar het overkomt de lokale gemeenschappen regelmatig aan de rand van het grensoverschrijdende natuurreservaat Kavango-Zambezi (KAZA, verspreid over Zambia, Zimbabwe, Angola en Namibië).  

Deze zone herbergt ongeveer 15% van de Afrikaanse leeuwen. Ondanks de oppervlakte van 520 000 km² (bijna zo groot als Zweden), ontstaan er toch regelmatig conflicten tussen de bewoners aan de rand van het park en de leeuwen en andere grote vleeseters. Dat is nadelig voor zowel de leeuwen als de mensen, en uiteindelijk ook voor het hele ecosysteem. 

Het komt altijd op hetzelfde neer: leeuwen komen mensen of vee tegen die ze verwonden of doden; daarna worden ze uit vergelding zelf gedood. 

Voor Shadrach Mwaba zijn de conflicten tussen leeuwen en mensen een dagelijkse realiteit. “Toen ik opgroeide in Zambia zag ik de wilde dieren langzaam verdwijnen door menselijk toedoen”, vertelt Shadrach. “Ik zag hoe ze gestroopt werden, leeuwen inbegrepen, en hoe ze verkocht werden voor hun vlees en hun lichaamsdelen. Dat is waarom ik gekozen heb voor een carrière in natuurbehoud. Ik vond dat wij mensen de crisis van het natuurbehoud hebben veroorzaakt, en dat wij de enigen zijn die deze crisis kunnen oplossen” 

Een haast onmogelijke leeuwenmissie

Shadrach sloot zich in 2020 aan bij WWF-Zambia om het departement voor nationale parken en fauna en de biologen te helpen met het lokaliseren van leeuwen en het plaatsen van halsbanden. Het team probeerde al jaren tevergeefs om de grote vleeseters een halsband om te doen. De leeuwen van Sioma Ngwezi waren schuw en ongrijpbaar, wat het plaatsen van een halsband onmogelijk maakte. Maar het team liet zich niet ontmoedigen.  

De markering van de leeuwen

Amper zes dagen. Zoveel tijd hadden Shadrach en zijn team nodig om een leeuw en leeuwin te vinden en een halsband om te doen.  

Angst en opwinding wisselen elkaar af tijdens zo’n markeringsmissie voor grote vleeseters. Eens de twee dieren gevonden waren, liet de dierenarts ze verdoven met behulp van pijltjes. Tien minuten later lagen de leeuwen volledig roerloos neer. De teamleden hebben vervolgens de ogen van de roofdieren afgedekt en hen de halsbanden omgedaan. Ze hebben meteen ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om de afmetingen van de dieren te noteren en enkele staaltjes af te nemen (bloed, haar, uitwerpselen). 

In drie kwartier was de operatie rond. Tot slot hebben ze een medicijn toegediend om te leeuwen weer wakker te maken. Een half uur later namen ze hun gewone leventje weer op. De leeuw met een halsband kreeg de naam Jackson, naar de dierenarts die hem had geprikt. De leeuwin werd Lady Silowana genoemd, naar het landschap van Silowana waarin ze leeft. 

De puzzelstukjes vallen in elkaar

Nu de leeuwen van een halsband zijn voorzien, zullen Shadrach en zijn team doorgaan met het verzamelen van gegevens over hun locatie, bewegingen, enzovoort. Deze informatie is van essentieel belang om de leeuw en zijn leefgebied te beschermen.

Maar dit is slechts een stukje van een veel grotere puzzel.

Shadrach is betrokken bij verschillende initiatieven die zullen zorgen voor een betere toekomst voor de leeuwen van Silowana. Hij neemt DNA-stalen af, leert de plaatselijke bevolking hoe conflicten met leeuwen moeten worden opgelost, verzamelt gegevens over conflicten tussen mensen en leeuwen en hij helpt het Wildlife Department met het opzetten van cameravallen.

Er is nog hoop voor de leeuw

Shadrach heeft goede hoop dat de leeuwenpopulaties ooit weer in hun oude glorie zullen herstellen. “Het gebrul van de leeuwen in de uitgestrekte grasvlakte van Liuwa en de nachten die ik heb doorgebracht om hen te volgen, behoren tot de beste momenten van mijn carrière. Mijn droom is om het aantal leeuwen te zien groeien en hun verloren gebieden weer te bevolken. Het is misschien een ambitieus doel, maar ik kom er elke dag dichter bij.” 

Het is dankzij de giften die wij ontvangen dat wij dit soort werk kunnen uitvoeren en de leeuwen een toekomst kunnen geven.