Fijne Valentijnsdag! Vandaag is het geknipte moment om de liefdeslevens van dieren onder de loep te nemen. Wist je bijvoorbeeld al dat de meeste diersoorten niet trouw zijn aan elkaar? Integendeel, op liefdesvlak kan álles bij de dieren. Sommige soorten hebben open relaties, andere zijn monogaam. En sommige relaties lopen zelfs dodelijk af ... Speciaal voor jou duiken we in het liefdesleven van zes diersoorten. 

In het dierenrijk is monogamie* helemaal niet de norm: naar schatting is maar 2% van de diersoorten trouw aan elkaar. Dat percentage verschilt wel sterk per soortenfamilie. Zo zou 90% van de vogels monogaam zijn; bij zoogdieren is dat maar 9%. 

Een groot voordeel van polygamie is dat er meer genetische diversiteit is bij de voortplanting – zoals het spreekwoord het zegt, je moet niet al je eieren in één mand stoppen. Samen ontdekken we de speciaalste relatievormen! 

*Bij dieren houdt monogamie in dat ouders minstens één voortplantingsseizoen samen zorgen voor hun kleintjes en hun territorium verdedigen. 

1. Romantisch en monogaam: albatrossen 

De kans is groot dat je al wist dat grote albatrossen (Diomedea exulans) hun leven lang trouw aan elkaar blijven. Daarom staan ze bekend als de meest romantische vogels ter wereld. Albatrossen kiezen hun levenslange partner niet zomaar. Eerst daten ze – soms wel jaren lang. Daarbij voeren ze complexe dansen uit om elkaar te verleiden. Slaat de vonk over? Dan kunnen ze aan kleintjes beginnen. 

Toch is het ook niet allemaal rozengeur en maneschijn voor verliefde albatrossen, ontdekten wetenschappers. Want net als de beste menselijke koppels, lijden albatrossen onder … stress! Door de klimaatverandering stijgen de zeetemperaturen. Warmer water betekent minder vis en moeilijkere levensomstandigheden, waardoor minder kuikentjes het overleven. Dat alles zorgt voor meer spanning in de relatie. Resultaat: de eens zo trouwe partners gaan uit elkaar … 

2. Seks zonder complex: bonobo's 

Bonobo's (Pan paniscus) zijn onze nauwste verwanten – we delen wel 98,7% van ons DNA met ze! Deze apen uit de Republiek Congo staan bekend als bedrijvers van de vrije liefde. Bonobo's leven in groepen van enkele tientallen individuen, met vrouwtjes aan het hoofd. Conflicten oplossen en de samenhang van de groep versterken? Daarvoor hebben ze een eenvoudige oplossing: ze paren er lustig op los. Alleen of in paartjes leveren volwassen bonobo's zich zo ongeveer om het anderhalf uur over aan de liefde, maar veel tijd gaat er niet aan verloren; de daad duurt gemiddeld 14 seconden. Zich voortplanten is daarbij maar zelden het doel.

3. Monogamie met pauzes: zuidelijke rotspinguïns 

Wanneer zuidelijke rotspinguïns (Eudyptes chrysocome) een partner kiezen, blijven ze samen voor de rest van hun levens. Mooi! Maar wat is het geheim achter hun huwelijkssucces? Dat ontdekten wetenschappers in 2015: de koppeltjes brengen samen tijd door, maar dat doen ze maar drie maanden per jaar! In de zomer komen ze samen om te paren. Wanneer het tijd is om te migreren, nemen ze afscheid. Soms scheidt een afstand van wel 2.500 de geliefden van elkaar! Niet getreurd, na de winter vinden ze elkaar weer terug. 

4. Wanneer liefde dodelijk is: breedvoetbuidelmuizen  

Sommige soorten gaan tot het uiterste wanneer ze de liefde bedrijven – en dat bedoelen we niet figuurlijk. We hebben het over semelpare soorten: die planten zich maar één keer in hun leven voort. Daarbij stoppen ze letterlijk ál hun energie in 'de daad', waarna ze hun laatste adem uitblazen. De mannelijke breedvoetbuidelmuis is daar een goed voorbeeld van. Dit zoogdiertje komt enkel voor in Australië. Zijn korte leven eindigt met een grand finale: de voortplanting. Die kan wel 14 uur duren, tot het immuunsysteem van de muis het begeeft, en het diertje overlijdt. Zo maakt hij letterlijk plaats voor de volgende generatie ... 

5. Allesverslindende liefde: zwarte weduwen 

Ook het liefdesverhaal van de zwarte weduwe is wat luguber. Want na het paren eet het vrouwtje het mannetje soms op. Daar heeft ze een goede reden voor: haar kannibalistische daad geeft de gezondheid van haar nakomelingen een boost. Recent wetenschappelijk onderzoek toont wel aan dat mannetjes soms aanvoelen van welke hangry vrouwtjes ze het best wegblijven. Zo kunnen ze hun tragische lot ontkomen. 

6. Gezin en trouw op de eerste plaats: wolven 

Veel mensen denken dat wolven graag alleen zijn – dat doet de uitdrukking lone wolf ook vermoeden –, maar dat klopt niet. Hoe mannetjes op zoek gaan naar hun wederhelft? Ze bakenen hun territorium af met urine of uitwerpselen, of laten hun geur achter door tegen bijvoorbeeld bomen te schuren. Dan moet de wolf afwachten tot een vrouwtje zijn geursporen opvangt én lekker vindt. Wanneer die wolf en wolvin elkaar uiteindelijk tegenkomen, is het liefde op het eerste gezicht. De daaropvolgende lente zetten ze hun eerste welpjes op de wereld. 

Zij vormen het 'alfakoppel' – maar in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, zijn ze helemaal geen agressieve alleenheersers. Wolven vormen complexe gezinnen waarin het stichtende koppel de ouderrol opneemt. Zij houden de roedel samen en waken over de sociale orde.  

Op enkele uitzonderingen na blijven wolven elkaar trouw tot de dood hun scheidt ...