Je ziet ze niet, maar je hoort ze wel… maak kennis met de schuwe gibbon. Deze lenige primaten verschuilen zich in de boomtoppen van de wouden in Cambodja en zijn van onschatbare waarde voor het behoud van het ecosysteem waarin ze leven. Daarom is het belangrijk dat ze worden beschermd en opgevolgd. Maar hoe bescherm je een dier dat zich nauwelijks laat zien? Samen met de plaatselijke wetenschappers ging het team van WWF opzoek naar de gibbons in Cambodja.

De gibbon is een fascinerende primaat wiens DNA voor 96% overeenkomt met dat van ons. We kunnen dus veel van hen leren, maar helaas hebben menselijke activiteiten zoals landbouw, mijnbouw, habitatverlies en stroperij ervoor gezorgd dat sommige gibbonsoorten nu op het punt van uitsterven staan.

Wetenschappers zetten alles op alles om gibbons en hun leefgebieden te beschermen. Maar door hun snelheid, schuwe aard en doordat ze vooral hoog in de bomen leven, is het moeilijk om een gibbon in het wild te spotten. Laat staan te bestuderen en beschermen.

Sluit je ogen en luister goed

Net zoals wij, praten en zingen gibbons en primaten voor elkaar. Elke zin heeft een bepaalde boodschap en een doel. Van "kijk uit, roofdier!" of "oh kijk, eten!" tot "hé daar, schoonheid" of "ga weg, dit is mijn territorium" en nog veel meer. Ze hebben een speciale taal die varieert tussen soorten, groepen, locaties en zelfs kan veranderen naar gelang de weersomstandigheden

In 2019 trok een team van onderzoekers en rangers van de lokale gemeenschappen, WWF-Cambodja en het Cambodjaanse ministerie van Milieu, de droge bossen van het Eastern Plains Landscape in om goed te luisteren naar een van de meest bedreigde diersoorten van het land: de zuidelijke goudwanggibbon.

Zo vind je een gibbon

Om de gibbons te vinden werden 58 luisterposten opgesteld in het Phnom Prich Wildlife Sanctuary en Srepok Wildlife Sanctuary. Iedere post werd bemand door 2 onderzoekers die het gezang van de gibbons registreerde. Met deze info konden de onderzoekers de locatie van de gibbons bepalen.

Toch is het identificeren van de verschillende gibbongroepen gemakkelijker gezegd dan gedaan. Alleen een getraind oor met veel ervaring kan de diverse klanken van elkaar onderscheiden. Daarom kregen alle teams een opleiding waarin ze niet alleen leerde over het gezang van de gibbons, maar ook over hun gedrag, habitat en de verschillende bedreigingen waarmee ze te maken krijgen.

"Een keer hoorden we gibbons in de buurt roepen, dus gingen we rustig op het geluid af," vertelt Tropin, onderzoeksassistent van WWF-Cambodja. "Dat was de eerste keer dat ik ooit een gibbon had gezien. Ik was erg enthousiast."

De toekomst van de gibbons verzekeren

Na acht dagen in het bos te hebben doorgebracht en nog enkele maanden voor het verzamelen en analyseren van de gegevens, konden de onderzoekers bewijzen voorleggen die duiden op de aanwezigheid van de gibbons in het studiegebied, en hun voorkeur voor dichte bebossing. Deze studie loopt nog steeds.

Tropin gelooft dat investeringen in technologieën zoals artificiële intelligentie en opnameapparatuur het onderzoek kunnen vergemakkelijken, menselijke fouten kunnen voorkomen en ook andere geluiden gedurende de dag en de nacht kunnen opnemen om gecombineerde onderzoeken uit te voeren.

Dankzij deze gegevens over de gibbons wordt de plaatselijke bevolking zich ook meer bewust van de bedreigde wilde dieren die in de buurt leven en zijn ze eerder geneigd te helpen bij het behoud van de bossen.

Door na te gaan of er een verband bestaat tussen de grootte van de gibbonpopulaties en menselijke activiteiten dicht bij de leefgebieden van de soort zoals: stroperij, mijnbouw, houtkap etc., kunnen de juiste stappen worden ondernomen om de gibbons en hun  te beschermen.

De gibbons beschermen is de natuur beschermen

Samen met onze partners in Cambodja en de lokale bevolking beschermen we niet alleen de gibbons, maar ook hun leefgebied en alle dieren die er wonen zoals de banteng (een wild rund), het blaffend hert en het paardhert. Wanneer deze diersoorten en het leefgebied sterk genoeg zijn, is het ook mogelijk om tijgers te herintroduceren.

Om de dieren in dit leefgebied de kans te geven om hun populaties te laten groeien, werken de lokale gemeenschappen en onze partners in Cambodja samen om vallen van stropers te verwijderen. Zo zijn in 2020 alleen al maar liefst 4774 valstrikken opgeruimd. Door deze samenwerking kunnen de mens en de natuur weer in harmonie naast elkaar leven.