Op 13 mei 2024 lieten we Nikola, Mihail, en Aneta vrij in de Bulgaarse bergen. Deze drie beren werden als ukjes van amper een paar maanden oud gevonden. Moederbeer was nergens te bespeuren. Het team van WWF-Bulgarije en lokale partners redden de welpjes en brachten ze naar Arcturos Wildlife Sanctuary in Griekenland. Daar sterkten ze enkele maanden aan tot ze klaar waren om terug te keren naar de wilde natuur. Herbeleef deze ongelooflijke ervaring door de ogen van Katrien en Ester van WWF-België!

Dag 1: we leren bij over beren in Bulgarije

We hebben meteen een stevige tocht voor de boeg. Vanuit het kantoor van WWF-Bulgarije vertrekken we naar Nymfaio in de Griekse bergen, waar het berenrevalidatiecentrum ligt. Bij ons in de auto zit Alexander Dutso, bijnaam: Sasho, Senior Wildlife Expert bij WWF-Bulgarije.

Hij vertelt verhalen over oude vrouwtjes die paddenstoelen en bessen gingen plukken in het bos en dan soms een bruine beer tegenkwamen. Wat ze dan deden? ‘Psst pssst’: de beren wegjagen en elk terug hun eigen weg gaan. Samenleven met beren is absoluut niet nieuw in deze regio.

Maar in 2010 sloeg het noodlot toe: een toerist stierf nadat hij aangevallen was door een beer. Hij wandelde alleen, en dus heel stil, door het bos en stapte per ongeluk op een slapende beer met alle gevolgen van dien. We moeten er geen tekening bij maken: het tragische voorval zorgde voor wraakgevoelens.

Bruine beren vormen een belangrijk puzzelstuk van hun ecosysteem. Ze zijn omnivoren, maar doden zelden zelf hun prooien wanneer ze vlees eten. Door vooral karkassen te eten, beperken ze de verspreiding van ziekten. Ze eten ook veel fruit en helpen, via hun verteerproces, zaden verspreiden. En omdat ze zo’n grote habitat nodig hebben, genieten alle soorten die erin leven, mee van de natuurbeschermingsacties voor bruine beren.

Samenleven met deze iconische dieren staat hoog op de agenda bij WWF-Bulgarije. Vandaar ook dit wonderbaarlijke project.

Dag 2: tijd om de beren op te halen

We zijn vroeg uit de veren en rijden naar Arcturos Wildlife Sanctuary, waar we de beren ophalen en naar Bulgarije brengen. Een aantal stevige haarspeldbochten later staan we bij het berenrevalidatiecentrum. Een team van dierenartsen en -verzorgers staat klaar om de beren te onderzoeken.

Eerst worden ze in het berenverblijf één voor één opgespoord en verdoofd. Een echte speurtocht, want het verblijf is groot en de beertjes verstoppen zich. Eens ze verdoofd zijn, worden ze naar de verzorgers gebracht. Zij gaan heel grondig te werk: ze checken de beertjes op parasieten en andere mogelijke gezondheidsproblemen.

Het eerste beertje is Nikola, een mannetje dat de bijnaam ‘pruimendief’ kreeg. Waarom? Omdat hij al smullend van de vruchten werd gevonden in een pruimenboom, in de tuin van een privéverblijf in een Bulgaars dorp. Toen Sasho hem uit de boom haalde, was hij zes maanden oud en woog hij zes kilogram. Het pruimendiefje dat nu klaar is om terug te keren naar het wild, weegt 56 kilogram.

De volgende die onderzocht wordt, is Mihail of Misho. Wat meteen opvalt, is dat hij een blonde vacht heeft. Hij is de grootste van de drie, want deze joekel weegt 64 kilogram. Misho is de broer van de laatste beer die onderzocht moet worden voor vertrek …

Aneta, het enige vrouwtje van dit berecoole trio. Ze heeft net als haar broertje een blonde vacht en ze weegt 53 kilogram. Aneta is vernoemd naar een donatrice van WWF-Bulgarije. Een oudere dame uit een klein dorpje die 15 euro doneerde omdat ze enorm gepassioneerd is door het werk van WWF en een groot hart heeft voor dieren. Ze heeft niet veel, maar wou toch bijdragen. Het team van WWF-Bulgarije was ontroerd door haar passie en vernoemde het zusje van Misho naar haar.

Alle beertjes zijn gecheckt en ingeladen in de berenmobiel (eigenlijk een soort dierenambulance waarin plaats is voor drie kooien om de beren in te vervoeren). Nu begint de langste tocht van ze allemaal: we rijden naar Rila National Park. Een stevige autorit, maar de adembenemende landschappen in de Bulgaarse bergen zijn het helemaal waard. Hier laten we morgen Nikola, Mihail en Aneta vrij.

Dag 3: vrijheid

Vandaag is de dag: onze drie beren worden vrijgelaten in het wild. Door de koude berglucht en het pure enthousiasme vergeten we hoe vroeg het is. De drie beertjes worden elk op een andere pick-uptruck geladen en naar de locatie van de vrijlating gebracht. We rijden achter hen aan, een flink stuk offroad, de wildernis in.

We zijn niet de enigen die klaarzitten voor het schouwspel. Van leden van de lokale overheid tot pers: een grote groep mensen troepte samen voor de vrijlating van Nikola, Mihail en Aneta. De auto’s met de beren worden zo opgesteld dat de dieren meteen het bos in kunnen lopen als de kooien opengaan.

Voor de veiligheid moet iedereen in de auto gaan zitten. De sloten van de kooien worden losgemaakt en op elke kooi heeft iemand zich gepositioneerd om de luikjes te openen. Het dichtst bij ons staat Sasho op de kooi van Misho, die de indruk geeft dat hij het wel gehad heeft in zijn kooi.

En dan … zijn alle ogen op de drie beren gericht. Er wordt luid afgeteld en dan is het zover. De luiken worden naar boven getrokken en Nikola en Aneta rennen als eerste naar het bos. Het luik van Misho’s kooi blijft even vasthangen, maar dan sprint ook hij voorbij, recht het bos in. We blijven nog even in de richting van het bos kijken, waar Nikola de andere kant opliep dan zijn twee metgezellen. Een paar seconden later verschijnt hij weer en loopt hij toch achter Misho en Aneta aan.

En dan is het voorbij. Een prachtig moment met een enorme impact. Aneta, Mihail en Nikola worden nog een jaar gevolgd via een GPS-halsband die daarna vanzelf loskomt en uitvalt.

Dit soort initiatieven zijn mogelijk dankzij de steun van donateurs en donatrices, lokale partners en grensoverschrijdende samenwerkingen. Wil je graag meer weten over de samenwerking van WWF-Bulgarije en het Arcturos Wildlife Sanctuary in Griekenland? We schreven nog een artikel waar we een meer gedetailleerde blik werpen op samenleven met beren in Bulgarije en dit wonderbaarlijke project. Ga zeker eens kijken!