De handel in ‘bushmeat’ explodeert – van Afrika tot bij ons in België

De handel in ‘bushmeat’ explodeert – van Afrika tot bij ons in België

Vanavond brengt het VRT-programma Pano een reportage uit over de consumptie en handel van ‘bushmeat’ of vlees van wilde dieren, een fenomeen dat wereldwijd aan het exploderen is. De niet-duurzame jacht op diersoorten is mee verantwoordelijk voor de toenemende leegte van Afrikaanse bossen en savannes. Zoals uit de rapportage blijkt, zijn er belangrijke aanwijzingen om aan te nemen dat ook via Zaventem bushmeat Europa binnenkomt. WWF roept de Belgische overheid en de transportbedrijven op om deze illegale handel tegen te gaan door douanecontroles aan te scherpen en in gesprek te gaan met consumenten.

 

Wereldwijd blijft het aantal wilde dieren in toenemende mate afnemen door de dramatische achteruitgang van hun leefgebied en niet-duurzame jacht. De consumptie van bushmeat (vlees van wilde dieren) maakt voor veel bevolkingsgroepen nog steeds een belangrijk deel uit van hun voedingscultuur, maar heeft ondertussen de grenzen van lokale gemeenschappen ver overschreden.

WWF bush meat gallery01

Sofie Ruysschaert, beleidsmedewerker wildlife: 'De bevolkingstoename op het platteland en in de steden drijft, samen met de ontsluiting van vroeger ontoegankelijke gebieden, de handel in bushmeat omhoog. Dit wordt nog verder versterkt door de stijgende vraag vanuit consumenten in Westerse landen. Alhoewel de handel in vlees aan strenge (sanitaire) voorwaarden onderworpen is en bedreigde diersoorten wettelijk beschermd zijn, komen toch wekelijks grote hoeveelheden bushmeat illegaal vanuit Afrika binnen in Europa. De Pano-reportage toont aan dat dit ook in België het geval is. Door douanecontroles aan te scherpen en in gesprek te gaan met de Belgische consumenten moet ons land haar verantwoordelijkheid nemen om de illegale handel in wilde dieren tegen te gaan en zo bij te dragen tot hun bescherming in de herkomstlanden.'

3 miljoen ton per jaar

Sinds mensenheugenis is de consumptie van wilde dieren essentieel voor de overleving van mensen wereldwijd. Bushmeat zorgt nog steeds voor voedselzekerheid (soms tot 90% van de lokale consumptie van dierlijk eiwit) en een inkomstenbron voor armere families in landelijke regio’s. De bevolkingstoename brengt de vraag en het aanbod echter uit balans. Bos- en mijnbouw zorgen voor een grotere toegankelijkheid van het binnenland door de aanleg van wegen en arbeiderskampen, waardoor nieuwe gebieden met meer gesofisticeerde methodes bejaagd worden. Elk jaar wordt er zo meer dan 3 miljoen ton bushmeat uit het Congo stroomgebied gehaald. Dit is ongeveer de helft van de jaarlijkse rundvleesproductie van de EU-landen.

Zonder effectieve regelgeving en handhaving vormen de jacht en de eraan gekoppelde handel nu de belangrijkste bedreiging voor 85% van de meest kwetsbare (mens)apen en hoefdieren. De biodiversiteit in de herkomstregio’s leidt hier sterk onder, omdat ‘lege bossen’ ontstaan door het wegvallen van sleutelsoorten in het ecosysteem (bv. nodig voor het verspreiden van zaden). Voor de lokale bevolking wordt het zo ook steeds moeilijker om in hun eigen dagelijkse eiwitbehoeftes te voorzien. Daarnaast stijgen ook de gezondheidsrisico’s verbonden aan de consumptie van bushmeat, omdat tot 75% van de opkomende infectieziektes van dier naar mens overgedragen kunnen worden.

Zaventem, Europese draaischijf?

Meer en meer inwoners van steden zowel in Afrika als daarbuiten, zijn bereid om een meerprijs te betalen voor bushmeat als delicatesse. De internationale handel neemt hierdoor toe, al lijkt ze nu nog relatief beperkt te zijn in vergelijking met de lokale markt. Tijdens de internationale operatie van INTERPOL in mei eerder dit jaar tegen de illegale handel in wilde dieren en planten was bushmeat met 43 ton één van de meest inbeslaggenomen goederen in een periode van vier weken. Onderzoek heeft ingeschat dat in de luchthaven van Parijs-Charles de Gaulle per jaar 273 ton (ca. 5 ton per week) en in Zwitserland jaarlijks 40 ton aan bushmeat illegaal wordt binnengebracht... Dezelfde onderzoekers vermoeden dat ook de luchthaven van Zaventem een draaischijf is voor de import van bushmeat door het grote aantal vluchten uit Afrika. De federale overheid heeft momenteel een onderzoek lopen om de schaal van deze handel na te gaan. Gebrekkige handhaving lijken deze schadelijke trends ondertussen echter niet tegen te kunnen houden.

Belgische autoriteiten hebben deel van de oplossing in handen

Volgens WWF moeten oplossingen zich richten op alle niveaus van de handelsketen. Er is nood aan meer en betere handhaving via effectievere controle en verbalisering (ontradend effect) in luchthavens en handelszaken. Daarnaast moet er samengewerkt worden met lokale en diaspora gemeenschappen om een grotere bewustwording te creëren. De reportages tonen aan dat België hierbij dringend een belangrijke rol te spelen heeft. Enkel door de inspanningen van de verschillende actoren op die manier samen te bundelen, kan de illegale handel in wilde dieren een halt toegeroepen worden. Op 11 en 12 Oktober vindt een belangrijke internationale conferentie plaats over de illegale handel in bedreigde soorten in London, waarin overheden gevraagd wordt om hun acties in de strijd tegen illegale handel op te drijven. WWF vraagt België om hierbij een voorbeeldfunctie op te nemen en haar verantwoordelijkheid te tonen voor de bescherming van wilde soorten.