Jong en oud zijn dol op de rijke en volle smaak van chocolade. Cacao is een bron van antioxidanten en werd in de Mayacultuur gezien als een geschenk van de goden. De Maya’s gebruikten de cacaobonen zelfs als betaalmiddel. Vandaag is chocolade nog altijd heel populair: de wereldproductie van cacao verviervoudigde sinds 1960. Met nefaste gevolgen voor de wouden in West-Afrika, Indonesië en Latijns-Amerika.
Importeren, exporteren, consumeren
België speelt ontegensprekelijk een centrale rol in de wereldhandel in cacao. Het importeert bijna 10% van de wereldproductie, en 61% wordt opnieuw uitgevoerd. Daarmee is België de vijfde grootste exporteur ter wereld van cacao en chocoladeproducten. Meer dan driekwart van de cacao die België invoert, is afkomstig van West-Afrika (Ivoorkust, Ghana en Nigeria). Daarnaast importeert ons land ook uit Kameroen en Ecuador.
Belgische invoer van cacao in ruwe of verwerkte vorm (ton, jaargemiddelde, 2013-2017)
Wat zijn de gevolgen?
Versnelde ontbossing
De uitbreiding van de cacaoteelt bedreigt de tropische wouden in West-Afrika, in het Congobekken, in het Amazonegebied en in Zuidoost-Azië.
Dat bossen verdwijnen, heeft niet alleen rampzalige gevolgen voor de biodiversiteit, maar verandert ook het lokale klimaat. Daardoor zijn sommige gebieden niet langer geschikt voor landbouw, waaronder de cacaoteelt. Bestaansmiddelen van lokale gemeenschappen komen zo in gevaar. Om de toekomst van de chocolade te garanderen, moeten we investeren in de bescherming van bestaande bossen en aangetaste natuurgebieden herstellen.
Naast deze ecologische risico’s brengt de cacaoteelt ook sociale risico’s met zich mee: onbillijke vergoedingen voor producenten en kinderarbeid, jammer genoeg nog steeds aanwezig in de cacao-industrie.
Ivoorkust als voorbeeld
In 2018 werd de helft van de Belgische cacao geïmporteerd uit Ivoorkust. In dat gebied is de massale ontbossing die verband houdt met de uitbreiding van de cacaoteelt goed gedocumenteerd. Sinds 1986 werd bijna 60% van het bosareaal van het land gekapt. 35 à 40% van zijn cacaoproductie zou afkomstig zijn van beschermde gebieden die illegaal werden ontbost voor plantages.
Wat zijn de oplossingen?
Monitoring en traceerbaarheid
Om te vermijden dat cacao die op de Belgische markt komt, afkomstig is van plantages waarvoor bossen illegaal gekapt werden, is de traceerbaarheid van het product absoluut noodzakelijk. WWF wil daarom monitoringsystemen opzetten op basis van teledetectie, traceerbaarheid en transparantie van de waardeketens.
Bosbescherming en boslandbouw
In productiegebieden is het hoog tijd om de resterende bossen te beschermen en aangetaste bossen te herstellen. Boslandbouw mag de natuurlijke bossen niet vervangen, maar biedt wel veel voordelen voor de biodiversiteit in gebieden die al aangetast of ontbost zijn. Daarom ondersteunt WWF gemeenschappen in Ecuador bij de ontwikkeling en verbetering van boslandbouwteelten. Die teelten helpen om de bodemerosie onder controle te houden, het waterverlies te beperken en de uitputting van organische stoffen in de bodem tegen te gaan. De cacaoboom groeit in de schaduw van inheemse bomen en brengt bonen met een uitzonderlijke smaak en aroma voort.
Aanbevelingen van WWF
Om de ontbossing te beperken die verband houdt met de cacaoteelt, pleit WWF voor concrete acties:
- Een Europees wetgevend kader aannemen dat garandeert dat producten op de Europese markt niet afkomstig zijn van ontboste of omgevormde gebieden.
- Bedrijven aanmoedigen om te kiezen voor een aankoopbeleid dat geen ontbossing tolereert, om de traceerbaarheid en de transparantie van waardeketens te verzekeren, en te garanderen dat hun leveranciers hun engagementen nakomen.
- Deelnemen aan multipartij-initiatieven voor verantwoorde toeleveringsketens voor cacao, bijvoorbeeld het ’Cocoa & Forests Initiative’ en het Belgische partnerschap ‘Beyond Chocolate’.
- Projecten ontwikkelen en ondersteunen die gericht zijn op cacaoteelt in boslandbouw, met name om aangetaste gronden te herwaarderen.
Geïmporteerde ontbossing
Tijd om ermee te kappen!