Goed nieuws! Het Verdrag inzake de Volle Zee treedt in januari eindelijk in werking. Die belangrijke stap komt er nadat Marokko het verdrag ratificeerde, waarmee de grens van 60 landen bereikt werd. Het verdrag is een cruciale stap richting het wereldwijde doel om 30% van de oceaan te beschermen tegen 2030.

Op 4 maart 2023 slaagden de Verenigde Naties in New York erin om een overeenkomst te vinden over de tekst van een nieuw wereldwijd verdrag over de volle zee, ook bekend als de internationale wateren. In het Engels heet het verdrag ‘Agreement under the United Nations Convention on the Law of the Sea on the Conservation and Sustainable Use of Marine Biological Diversity of Areas beyond National Jurisdiction’ – een hele mond vol! Deze overeenkomst moet een kader vormen om dit vitale deel van onze oceaan te beschermen, het leven in zee te behouden en er de praktijken die onze blauwe planeet schaden, te beperken. 

De volle zee, dat zijn wateren die buiten nationale jurisdictie vallen. Samen maken ze bijna twee derde van het totale oceaanoppervlak uit. Tot nu toe is maar ongeveer 8% van deze uitgestrekte oceaanmassa beschermd, en die bescherming is niet bijzonder efficiënt. Maar verandering is eindelijk op til: op 19 september 2025 – ruim anderhalf jaar nadat het verdrag er kwam – ratificeerde Marokko als 60ste land de tekst. Intussen hebben de lidstaten hun beloftes omgezet in acties. Het verdrag treedt automatisch in werking op 17 januari 2026 (dat is 120 dagen nadat het 60ste land de tekst ratificeerde). Met andere woorden: op die datum wordt het verdrag bindend.

De volle zee beschermen en de impact van activiteiten verminderen

Dankzij de overeenkomst wordt het makkelijker om beschermde mariene gebieden op volle zee te creëren, samen te werken en de cumulatieve impact van activiteiten op volle zee te verminderen. De impact van overbevissing, illegale visserij, vervuiling, klimaatverandering en opkomende bedreigingen zoals diepzeemijnbouw op het leven in de oceaan kan niet door één land alleen worden opgelost – er moeten gecoördineerde wereldwijde acties komen binnen het kader van een internationaal verdrag. 

"België moet het voortouw nemen" 

In 2022, tijdens COP15 in Montreal, verbonden bijna 200 landen zich ertoe om tegen 2030 ten minste 30% van de oceaan te beschermen en te behouden, en ervoor te zorgen dat 30% van de aangetaste natuurgebieden wordt hersteld. De ratificatie van het Verdrag inzake de Volle Zee vormt een belangrijke stap naar de vervulling van deze belofte. Vergeet niet dat de volle zee gemeenschappelijk erfgoed is van de hele mensheid en als zodanig de verantwoordelijkheid van elke burger en elk land. Regeringen moeten nu dus zorgen dat het verdrag ambitieus en efficiënt wordt toegepast. “Als Blue Leader dient België het voortouw te nemen door als één van de eerste landen de tekst goed te keuren en te bekrachtigen. Daarnaast dient België sterk te ijveren dat het verdrag zo snel mogelijk in werking treedt en effectief en ambitieus wordt uitgevoerd zodat we de biodiversiteit op volle zee doeltreffend beschermen tegen 2030“, legt Sarah Vanden Eede, oceaanexpert bij WWF-België, uit. 

De volle zee, een dierbare bondgenoot

Het verdrag treedt op een cruciaal moment in werking. Volgens de Verenigde Naties zitten we zelfs niet voor één op drie doelstellingen om de oceaan te behouden, op koers. En in 2024 veroorzaakte recordwarmte in de oceaan de vierde grote golf van koraalverbleking, waardoor tal van koraalsoorten afstierven.

We moeten samen een van de meest waardevolle delen van onze planeet beschermen. De volle zee speelt een vitale rol voor tal van belangrijke soorten haaien, tonijnen, walvissen en zeeschildpadden, en vormt een cruciale bondgenoot tegen de effecten van de klimaatverandering: 23% van de koolstofemissies door menselijke activiteit is de afgelopen tien jaar door de oceaan opgenomen. Ze absorbeert ook meer dan 90% van de wereldwijde overtollige hitte afkomstig van door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde.

Dat het verdrag nu in werking treedt, betekent niet dat de strijd gestreden is. Dit is nog maar het begin. Nu hangt alles af van hoe de lidstaten de tekst omzetten in concrete, ambitieuze acties. Bij WWF waken we erover dat het verdrag échte verandering teweegbrengt voor de generaties van morgen.