Met weinig middelen onderscheidt een klein dorpje, gelegen in een immense groene omgeving in Roemenië, zich op het gebied van natuurbehoud. Om het succes van het bizon-herintroductieproject in de regio te verzekeren, verandert het de lokale dynamiek door het sociaaleconomisch welzijn te verbeteren en de natuurlijke hulpbronnen te beschermen.

Vandaag nemen we je mee naar het dorpje Armeniș in het Tarcu-gebergte, in het zuidwesten van Roemenië. Zes jaar lang heeft WWF bijgedragen aan de herintroductie van bizons om dit wilde, maar beschadigde ecosysteem in deze weelderige groene omgeving van 59.000 hectare te herstellen. "Dit gebied heeft geleden omdat mensen sociaaleconomische tekorten hebben, die ze compenseren door indirecte druk uit te oefenen op de natuur", zegt Oana Mondoc, verantwoordelijk voor Community Development and Innovation bij WWF-Roemenië.

Dit probleem is niet nieuw, en de bizon is een algemeen voorbeeld: In Europa werd er tot het einde van de 18e-eeuw op gejaagd en de soort ontsnapte ternauwernood aan permanente uitsterving dankzij het vangen van de laatste 54 bizons. “Om natuurlijke ruimtes echt te behouden is het tegenwoordig niet genoeg om de natuur te herstellen door dieren opnieuw te introduceren en camera's te installeren. Dit is niet wat de druk vermindert."

De lokale bevolking van Armenis, de hoeksteen van het herintroductieproject

Oana is vanaf de aanvang van het project overtuigd dat dit de oplossing is: om een rijke en veerkrachtige natuur te hebben, is het noodzakelijk om lokale gemeenschappen een solide alternatief te bieden voor illegale jacht en ontbossing. Want wat is een gezonde natuur als niemand haar wil beschermen?

"De bekendheid van deze bizons maakt hun gemeenschap niet beter als ze er niet bij worden betrokken," volgens Oana. Het herintroduceren van bizons is namelijk een kwestie van opvolging, die ook nadelen kan hebben voor de bevolking. “Tijdens de strengste winters kunnen de bizons het dorp naderen op zoek naar voedsel. Sommigen knabbelen dan aan de gewassen van de dorpelingen, zoals hooi. Dit blijven relatief kleine verliezen. Maar deze kleine verliezen moeten grotendeels worden gecompenseerd door de economische voordelen die aan deze bizons zijn verbonden."

Sinds de start van het herintroductieproject heeft WWF de ontwikkeling van een ecotoerisme-programma gebaseerd op het bekijken van wilde dieren gesteund om in deze economische behoefte te voorzien. Maar er is geen sprake van inmenging in het plaatselijke leven: de lokale bevolking zorgt voor alles. Ze presenteren hun dorp en zijn folklore, brengen natuurliefhebbers naar de bizons om hen in hun natuurlijke omgeving te observeren, bereiden lokale en duurzame maaltijden en bieden natuurlijk authentieke accommodatie aan reizigers.

Sindsdien heeft het dorp de bijnaam "Bison Hillock" (letterlijk: Bizonheuvel/Buffalo Hill). Dit project komt ten goede aan meer dan 30 families in het dorp en heeft het mogelijk gemaakt om, naast de bescherming van de bossen en haar bewoners, lokale trots en ondernemerschap te stimuleren en interesse te wekken voor de originele ambachten, die in de vergetelheid dreigden te vallen. “De lokale bevolking heeft ingezien dat traditionele ambachten eigenlijk 'sexy' zijn en dat mensen er om geven. Door hen te helpen begrijpen hoe aantrekkelijk deze praktijken zijn, wordt dit erfgoed behouden."

De natuur inspireert de toekomst

Het project liep goed, maar stond eigenlijk nog maar in de kinderschoenen. Geïnspireerd door zoveel animo is WWF-Roemenië, samen met de inwoners van Bison Hillock en innovators in duurzame architectuur, onlangs begonnen aan de eerste stedelijk-landelijke samenwerkingscampus in Roemenië. Het centrum genaamd "WeWilder" wil een innovatieve ontmoetingsplaats zijn voor zelfstandigen, bedrijven, kunstenaars, ondernemers en buurtbewoners, dat iedereen de ervaring van een wildernisgebied biedt. "Deze plek kan een grote inspiratiebron zijn voor duurzaamheid en bedrijfsinnovatie - een brug die ons verbindt", zegt Orieta Hulea, algemeen directeur van WWF-Roemenië.

"Je kent zeker de uitdrukking 'waanzin is elke keer hetzelfde doen en andere resultaten verwachten'. Het is waar: je kunt niet van industrieën en bedrijven verwachten dat ze hun activiteiten volledig herdefiniëren als ze dit doen op dezelfde plek waar ze gewoonlijk actief zijn,'' merkt Oana Mondoc op.

Hiervoor heeft de lokale bevolking hun handen uit de mouwen gestoken om duurzame chalets te bouwen, die grotendeels van gerecycled materiaal zijn gemaakt. Een ambitieus project, op een onorthodoxe manier uitgevoerd, maar dat zichzelf elke dag weer blijft verrassen en opnieuw uitvinden.

Het coronavirus vormde bijvoorbeeld geen echte belemmering voor het project. “We zijn gestopt met de bouw van de grotere chalet, maar hebben er nog een gebouwd met een kleiner groepje. Toen kwamen hier stedelingen toe aan om eraan te werken. En in plaats van geldtransacties te doen, ruilden ze hun professionele advies in voor lokale diensten zoals maaltijden,” verheugde Oana zich.

WeWilder is een model. Eenmaal gevalideerd, is het de bedoeling van het team om het te bestuderen, verfijnen en dupliceren in andere prioritair beschermde gebieden in de regio.

De herintroductie van de bizon, het uitgangspunt van dit avontuur

De bizon, een dier dat rechtstreeks uit prehistorische boeken lijkt te komen, wint een ongelooflijke weddenschap: hij keert terug naar het Europese continent, meer dan een eeuw na zijn verdwijning. Van de 54 overgebleven Europese bizons in gevangenschap zijn er nu ongeveer 3.000 (minder dan de zwarte neushoorn!) die sinds 2013 in kleine groepen zijn uitgezet in de overblijfselen van de natuurlijke wildernis in Midden- en Oost-Europa.

Tegenwoordig gedijen ongeveer 60 bizons rond Bison Hillock en planten ze zich voort. Over vijf tot tien jaar, wanneer de bizonpopulatie daar levensvatbaar is, is het de bedoeling om verschillende populaties bizons samen te brengen, dankzij de ecologische corridors die de natuurlijke ruimtes tussen hen verbinden.

Omdat het allemaal om uitwisseling en verbinding gaat, niet waar?

Dit ambitieuze en innovatieve project mankeert momenteel helaas de nodige fondsen. U kunt rechtstreeks op de site aan WWF doneren. Als u overweegt een grote donatie te doen, aarzel dan niet om ons te bellen. Bij voorbaat dank voor het nog succesvoller maken van dit project!

Meer informatie (in het Engels):

• Bekijk de korte documentaire over de herintroductie van de bizon (regisseur: Emmanuel Rondeau - release: november 2019):  https://www.youtube.com/watch?v=qBO9kniDYro&feature=youtu.be
• Ontdek de ecotoeristische plaats Armenis https://bisonhillock.ro/ en droom van je volgende natuurervaring in het uitgestrekte Roemenië.
• Lees meer over het "WeWilder" -project: https://www.wewilder.com/