Intercontinentale marathon van Egypte 2018 naar China 2020?

Zonder klagen ruilde ik vorige week de Belgische koude temperaturen in voor het mediterrane klimaat van Egypte. Als vertegenwoordiger van WWF in de Belgische delegatie betrad ik de arena van de 14de ‘Conferentie van de Partijen’ (Conference of the Parties, COP), die het Verdrag inzake de biologische diversiteit (Convention on Biological Diversity, CBD), ondertekend hebben. Het is mijn eerste deelname aan een COP, dus ik ben best wel een ‘groentje’. Gesprekken met collega’s en andere ervaringsdeskundigen, en een uitgebreide studie van ettelijke documenten deden hun werk, en nu acht ik mezelf toch voldoende voorbereid om voet op Egyptische bodem te zetten. Verhalen van lange vergaderingen ’s morgens vroeg en s ’avonds laat en het chronisch gebrek aan gezond eten schrikten me niet af. Want daartegenover staan de opdracht en motivatie van de conferentiedeelnemers: het bereiken van drie belangrijke doelstellingen van de CBD-conventie: (1) het behoud van de biodiversiteit; (2) het duurzaam gebruik van haar bestanddelen; en (3) de eerlijke verdeling van de voordelen die voortvloeien uit dit gebruik. En kers op de taart: talloze inspirerende ontmoetingen met mensen uit alle hoeken van de wereld, o.m. via fotoshoots met Congolezen tot korte gesprekjes met een inwoner van de Comoren. 

Tijdens mijn vlucht had ik toch wel een dubbel gevoel. Ik zag sterk verstedelijkte gebieden, een kurkdroge woestijn en grote kustressorts, waar milieubewustzijn wel ver te zoeken lijkt. Zal hier in Egypte de toekomst van het biodiversiteitsbeleid besproken worden? Zullen de discussies zich beperken tot punten en komma’s of zullen de overheden toch ook de grote uitdagingen op tafel durven leggen? Uit de openingswoorden van de (vrouwelijke) Egyptische minister voor milieu blijkt dat het land wel een duidelijke visie heeft over het belang van biodiversiteit. Zij is erin geslaagd om enkele van haar collega functionarissen, voor wie milieu niet per se een prioriteit is, ook op deze conferentie te krijgen om haar boodschap te onderstrepen. Bij aankomst in de Sharm El Sheikh luchthaven wordt al duidelijk dat Egypte een trotse gastheer is. Het logo van de conferentie is overal te zien, van de immigratie tot voorbij de bagageband. Laten we hopen dat Egypte ook trots kan zijn op een positieve uitkomst van deze COP.

Wat staat er op het spel hier in Egypte? Anno 2018 zijn we nog maar 2 jaar verwijderd van het ‘superjaar’ 2020, waar de doelstellingen van CBD ten einde lopen. Alle ogen zijn gericht op wat zich kan/moet afspelen na deze 2020 horizon. Moeten de doelstellingen in grote lijnen behouden blijven, of kiezen we voor een totaal andere aanpak? En hoe dan? Over dit proces moeten de aanwezige landen hier uit het noorden, zuiden, oosten en westen het eens worden in de komende week. Zonder dit kader wordt het moeilijk om op de volgende COP in China echt inhoudelijk te gaan praten. En dit is meer dan ooit nodig, nu al duidelijk wordt dat een groot deel van de doelstellingen niet gehaald zal worden. Het recent gepubliceerde ‘Living Planet report’ van WWF heeft nog maar eens aangetoond dat de toestand dramatisch is: 60% van de populaties gewervelde dieren zijn verdwenen sinds 1970. Dit ondanks het feit dat de biodiversiteit een essentiële rol speelt in het voorbestaan van de mens. WWF vraagt alvast “een nieuwe deal voor de natuur en de mensheid”, die verder kijkt dan de CBD alleen en die biodiversiteit integreert in al de sectoren van onze maatschappij. Natuur is dan niet meer beperkt tot de agenda van leefmilieuministers en een handvol NGO’s.

Bij mijn aankomst in Egypte is de conferentie al ruim halfweg. Ik ontmoet vermoeide onderhandelaars van allerhande geledingen, die zoeken naar een vrij moment om al snorkelend de rijke biodiverse onderwaterwereld van de Rode Zee te ontdekken, op slechts een paar kilometer van het conferentiecentrum. Dit moet de batterijen opladen om de laatste week in te gaan en de motivatie bieden om vastgelopen gesprekken weer op gang te brengen. Als frisse nieuweling in dit gezelschap begon ik algauw tussen de vele acroniemen het overzicht toch te zien en kreeg ik meer voeling met wat zich hier echt afspeelt. Het heeft wat weg van een (ultra)marathon, waarbij landendelegaties stap voor stap in dezelfde richting beginnen lopen. NGO’s blijven hierbij niet enkel bij de zijlijn staan, maar rennen kilometers mee om hopelijk de eindmeet te halen met nog wat overschot aan energie.

Als enige NGO lid van de Belgische delegatie heb ik een niet zo eenvoudige rol. Zelf heb ik niet het mandaat om voor België of WWF mee te onderhandelen over de meer dan 30 verschillende agendapunten op deze CBD COP. Maar ik kan wel vanuit de ‘nieuwe deal’ gedachte voor beide partijen een inspiratiebron en communicatietool vormen. Dit is voor ons als WWF België heel belangrijk: wat zich afspeelt binnen de muren van de conferentie naar buiten brengen om zoveel mogelijk mensen te engageren voor ons gezamenlijk doel. Biodiversiteit moet zo een centralere plaats krijgen in ons nationaal en regionaal beleid. De WWF-campagne voor de aankomende verkiezingen van mei 2019 zal dit verder versterken. Dit wordt onze eigen kleine marathon.

Wordt vervolgd dus!