Als ik aan deze tekst begin, zijn de landen nog volop bezig om te onderhandelen in allerhande expert-, contact- en werkgroepen. In deze volgorde moeten tekstvoorstellen goedgekeurd worden. De finale beslissing gebeurt in de plenaire zitting, voorgezeten door de Egyptische milieuminister in haar hoedanigheid van ‘COP-president’. Ze kwijt zich heel goed van deze niet- eenvoudige taak, want zelfs in deze fase worden discussies soms heropend. Daarbij gaat het over belangrijke geachte woordnuances, zoals (heel) bezorgd zijn, verwelkomen, erkennen, oproepen tot, benadrukken, …. Maar voorbij deze ‘woordspelletjes’, liggen drie grotere, aan elkaar gelinkte discussies, die tot de allerlaatste minuut van deze COP de gemoederen beroeren:

1. welke bijdrage willen/kunnen landen nu al leveren in de aanloop naar 2020, waarin nieuwe biodiversiteitsdoelstellingen goedgekeurd moeten worden?;
2. hoe moet de toegang tot en de voordelen van digitale informatie van genetische biodiversiteit eerlijk geregeld worden?;
3. welke strategie kiezen landen om voldoende financiële middelen te garanderen? Jammer genoeg moeten we vaststellen dat landen met een ‘verschillende mate van ontwikkeling’ in deze discussies nog te vaak tegenover elkaar staan.

Ondertussen houden wij als WWF, samen met andere NGO’s met een waarnemende rol, de evolutie van de onderhandelingen nauwlettend in de gaten. En we proberen rechtstreeks in gesprek te gaan met landendelegaties om waar mogelijk bij te sturen; niet eenvoudig natuurlijk. Samen met een brede waaier aan kennisinstituten (zoals universiteiten) trekken NGO’s de aandacht van beleidsmakers via infostanden en nevenactiviteiten, die het internationale biodiversiteitsbeleid toegankelijker en concreter willen maken. Thema’s die hierbij uitgebreid aan bod komen gaan onder andere over de rol van lokale gemeenschapen en regionale overheden, het belang van wetenschap en de directe link tussen klimaatverandering en biodiversiteit. Jammer genoeg vinden veel van deze initiatieven plaats op hetzelfde tijdstip en overlappen ze ook met onderhandelingsvergaderingen. Conferentiedeelnemers moeten dus selectief zijn en leggen per dag zo kilometers af tussen de verschillende activiteiten. Maar dit is blijkbaar een beproefde strategie op COP’s: de aanwezigen ‘bombarderen’ met informatie in de hoop dat er toch zoveel mogelijk opgepikt wordt. Een nobele hoop.

De nevenactiviteit van het ‘Global Youth Biodiversity network’ maakte de grootste indruk op mij. Gemotiveerde jongeren uit verschillende continenten hielden inspirerende speeches over hoe belangrijk het is om de jeugd een centrale plaats te geven in het biodiversiteitsbeleid. Capaciteitsversterking is hierbij het sleutelwoord. De organisatie ontwikkelde daarom het handboek ‘CBD in a nutshell’ (‘CBD voor dummies’), een heel nuttig document voor iedereen geïnteresseerd in internationaal biodiversiteitsbeleid! Jongeren spelen een essentiële rol bij het creëren van een grotere bewustwording over het belang van biodiversiteit, want ze zijn de beleidsmakers en uitvoerders van de toekomst. Daarom zal WWF -België ook heel actief jongeren betrekken bij onze verkiezingscampagne in 2019.

Het belang van die bewustwording loopt als een rode draad doorheen deze COP. ‘Mainstreaming’ is zo een beetje het buzzwoord van deze COP, wat zoveel betekent als dat biodiversiteit geïntegreerd moet worden in al de sectoren van onze maatschappij. Dit is ook de kerngedachte van WWF’s vraag voor een ”nieuwe deal voor de natuur en mensen”. Maar daarvoor is nog veel werk aan de winkel. Volgens Lin Li, de internationale directeur beleid van WWF, en tevens hoofd van de WWF COP delegatie hier in Egypte, moet deze bewustwording zich focussen op 3 niveaus, die elkaar als cirkels omvatten. De binnenste cirkel omvat de harde kern van natuurminnende professionals, die het grootste deel van deze biodiversiteitsconferentie uitmaakt. Als we deze niet van de ‘nieuwe deal’ gedachte kunnen overtuigen, wordt het heel moeilijk om dit bij de andere wel te doen. De tweede is de aan natuur gerelateerde groep. Deze focust zich voornamelijk op de duurzame ontwikkelingen doelstellingen, waar natuur dan deel van uitmaakt. De laatste is de moeilijkst bereikbare, maar waarschijnlijk wel de belangrijkste: de machthebbers cirkel, die de regeringsleiders en de harde economische sectoren omvat. In de komende 2 jaar richting ‘superjaar 2020’, zal WWF samen met andere NGO’s, elk van hen met een aparte strategie benaderen. ‘Work in progress’ dus!

Nog een van de interessante positieve oproepen op deze top die ik u niet wil onthouden, is deze van de Organisatie van Inheemse volkeren uit het Amazonegebied (COICA), een alliantie van niet minder dan 500 inheemse groepen uit 9 verschillende landen. Zij lanceerden een voorstel om één langgerekt natuurgebied te maken van het Zuiden van het Andesgebergte, over het Amazonewoud tot aan de Atlantische oceaan – een gebied ter grootte van Mexico. Bij WWF weten we dat beschermen van grote natuurgebieden heel belangrijk is voor onze biodiversiteit: uit ons ‘living planet report’ blijkt elke keer dat in deze gebieden de biodiversiteit minder achteruit gaat of zelfs stabiliseert. Een voorstel om te volgen dus!

Ondertussen is de 14e conferentie van de partijen (COP14) van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake biologische diversiteit (CBD) afgesloten. Er is een akkoord over het voorbereidingsproces voor een mondiaal kader voor de periode na 2020. Zo komen we dichter bij de ‘New Deal’ voor mens en natuur die WWF vroeg. De nieuwe overeenkomst moet het biodiversiteitsverlies stoppen, rechtvaardig zijn en de rechten van alle partijen respecteren. Dat geldt met name in de opkomende economieën, voor inheemse volkeren en lokale gemeenschappen en degenen die het web van het leven verdedigen in de frontlinie.

Als ik de laatste woorden van deze tekst schrijf, stel ik vast dat de landen deze COP afsluiten met een tevreden ‘consensus-gevoel’. Maar vooral ook met een grote opdracht en verantwoordelijkheid om de goedgekeurde beslissingen effectief uit te voeren. Daar zullen nog veel overlegmomenten voor nodig zijn om te komen tot een ambitieus biodiversiteitsbeleid na 2020. Voor WWF mochten de beslissingen krachtiger zijn, want de huidige biodiversiteitscrisis laat zich niet oplossen met  mooie woorden alleen. Maar in ieder geval zijn we de juiste weg ingeslagen. Dit volhouden is de uitdaging voor de volgende COP in China. Maar ook de uitdaging voor ons in België met de 2019 verkiezingen in het vooruitzicht!